BYC ANIOLEM


"Przydalby sie srodek do odkazania sumien."
- Jozef Bulatowicz



No i stawiam sobie szkolne pytanie, co autor mial na
mysli. Oczyscic sumienie, zrewidowac wlasne postepowanie pod
katem wykroczen, bledow i wypaczen. Zaciesnic petle norm,
wymogow, zakazow, obowiazkow, regul i calego tego swinstwa,
ktore zostalo nam wpojone, bysmy jako swieci stapali po tej
wcale nie swietej ziemi. "Czego nie zabrania prawo, zabrania
wstyd." - slusznie konstatuje Seneka. Wciaz niezbyt doskonale,
zbyt egoistycznie, malo heroicznie... - no, badzmy wreszcie
aniolami!

Krzyczymy o wolnosci, domagamy sie wolnosci, burzymy mury.
Mury trwaja, nie chca runac. Z jednej strony sumienie, ktore
jak cenzor, kontroler, dyktator hamuje nasze najbardziej
ludzkie pobudki i potrzeby, z drugiej strony konformizm,
dazenie do bycia jak wszyscy, jak "statystyczny ogol" w obawie
przed wykluczeniem ze spolecznego, kulturowego, religijnego,
towarzyskiego, czy jeszcze tam jakiegos klanu. Jak powie Jan
Sztaudynger: "Stwarza nas era i pozera."

Sami sobie wznosimy wiezienie, zakladamy wedzidlo,
zatrzaskujemy kajdanki. Superego tylko czyha na
niedociagniecie, na jakis falszywy krok. Ulegamy. Aby tylko zyc
zgodnie z sumieniem i, bron Boze, nie wychylac sie poza sztywne
narzucone nam przez edukacje normy, opinie, stereotypy
zachowan. Jestesmy gotowi zrezygnowac z wlasnej autentycznosci,
spontanicznosci. Rosnie mur.

Za cene tak zwanego spokoju sumienia i celem unikniecia
nieodzownego leku, jaki budzi wszelkie lamanie sztywnych,
narzuconych stereotypow, wymogow i zasad, jestesmy gotowi
podporzadkowac sie, dac sie stlamsic, oglupic. Odgrywamy
niezliczone role, jakich sie od nas oczekuje. W glebi nas jest
to cos, co nas popycha do takich, a nie innych zachowan. Co?
"Slyszalem ten glos nieraz we snie
I, co dziwniejsze, rozumialem mniej wiecej
Nakaz albo wezwanie w nadziemskim jezyku:
zaraz dzien
jeszcze jeden
zrob co mozesz.
- Czeslaw Milosz ("Anioly")

O rany, jaka ja jestem przesadnie "sumienna". Szczera,
otwarta, wyrozumiala, szczodra, mila, gdzie tylko mozna -
ugodna. Wszystko przesadzone, a wiec najpewniej nienaturalne,
falszywe. Moze, kiedy bede grzeczna, taka grzeczna az do
rzygania, moze wtedy mnie polubia, nie odrzuca? Podbudowane
niezdrowym lekiem poczucie przynaleznosci? Jedna z naszych
najsilniejszych potrzeb - potrzeba milosci? A gdzie zdrowa
agresja, naturalne, spontaniczne zakrzykniecie od czasu do
czasu - nie jestem aniolem, mam to gdzies?! Nigdy. Zaburzyloby
to malowniczy obrazek samej siebie, jaki sama sobie gorliwie i
niewolniczo wymalowalam.

Aby tylko spokojnie, bezpiecznie. Falszywy spokoj, zludne
bezpieczenstwo. Nasza podswiadomosc gniezdzi w sobie slady nie
tylko w miare normalnej, lecz czesto powaznie zaburzonej
edukacji, jak rowniez wszelkie kompleksy i bagienko stlumionych
sklonnosci i potrzeb. Tak czy inaczej, bedzie podnosic leb na
podobienstwo zdradliwej hydry, by wszczynac w nas niepokoj i
niczym nieuzasadnione poczucie winy. Przyzwyczajamy sie do
muru, zaciesniamy peta. A nasza autentyczna, "zdrowa" osobowosc
sie dusi.

Podam banalny przyklad z wlasnego podworka. Lubie byc
punktualna. Musze! Normalnie pracuje po poludniu, jeden dzien
wyjatkowo zaczynam o osmej. Wystarczy, bym wyjechala z domu o
siodmej trzydziesci, bym spokojniutko byla na czas. Aby sie
tylko nie spoznic! Nastawiam na szosta dwa budziki, chociaz
jeszcze nigdy w zyciu nie dospalam do ich dzwonienia, zawsze
sie budze przed ich alarmem.

Ten alarm jest we mnie. Budze sie rano z poczuciem paniki.
Na wpol przytomna patrze na zegarek - jest OK. Gasze budziki,
zaczynam przygotowywac sie do wyjscia. Pije jedna kawe, pije
druga, kapie sie, ubieram, maluje, popalam ranne wyglodniale
papierosy i w momencie, gdy jestem juz calkowicie wyszykowana
do wyjscia, zerkam na zegarek i debieje, gapie sie w tarcze
zegarka i wlasnym oczom nie wierze - jest za pietnascie piata!

I siedze jak ta kretynka, kompletnie gotowa do wyjscia na
ponad dwie godziny przed czasem. Sama juz nie wiem: smiac sie
czy plakac? Z tego "budzika", ktory jest wmontowany we mnie i
ktory mnie ponagla, gwalci moj odpoczynek, zada nadgorliwosci,
zabija wszelki luz i spokoj. Jest do bani! Spieprzony budzik.
Neurotyczny budzik.

W imie czego, skad sie takie cos bierze? Koledzy w pracy
nie krepujacy sie przychodzic w dowolnym czasie turlali sie ze
smiechu nad moja przygoda, a mnie az chcialo sie wyc nad wlasna
glupota i przyzwoleniem na tak absurdalne zniewolenie z
rozpaczy. Chrzanie taka nadgorliwosc. Wrzeszcze wiec - sumienie
jako niezbedny regulator i doradca naszego zachowania - tak.
Nie dajmy sie jednak zwariowac, panowie!





Magdalena Nawrocka
www.geocities.com/magdanawrocka



--
Archiwum grupy: http://niusy.onet.pl/pl.sci.psychologia