Użytkownik "Rafal" <a...@o...pl> napisał w wiadomości
news:1281.00000a70.436733a4@newsgate.onet.pl...
> Proszę o pomoc w diagnozie. Mam 21 lat .Jakieś 4 miesiące temu na prawym
> przedramieniu w okolicy łokcia wyczułem mały guzek, Po powrocie do kraju
> miesiąc temu od razu udałem sie do chirurga i po wykonaniu prześwietlenia
> ( na
> którym nic nie był wiwdać) chirurg postanowił usunąć guzek. Po rozcięciu
> okazało się że to jakaś narośl na ścięgnie. Wycięty kawałek (koloru
> szrego)
> poszedł do badań i diagnoza dla mnie była szokiem "MELANOMA MALIGNUM
> preparat
> zniekształcony, pofragmentowany. Ocena radykalności niemożliwa." W dzień
> zabiegu robiłem podstawowe badanie krwi i wszystkie wyniki były w normie,
> guzek tak samo przez 3 miesiące nie ulegał zmianom, był takiej samej
> wielkości. Pod koniec tygodnia mam udać sie do szpitala na specjalistyczne
> badania. Nie moge spać po nocach ... Czy te objawy mogą pasować do
> MELANOMA
> MALIGNUM?? Czy MELANOMA MALIGNUM może rozwijać się na ścięgnach ?? Proszę
> o
> pomoć
(...)Do najzłośliwszych nowotworów należy czerniak złośliwy (łac. - melanoma
malignum), który zwykle umiejscawia się na skórze. Pojawia się najczęściej u
osób w średnim wieku. Charakteryzuje się wczesnymi przerzutami, a w jego
leczeniu bardzo dużą rolę odgrywa wczesne rozpoznanie.

Ten typ nowotworu wywodzi się z melanocytów (tzn. komórek barwnikowych
wytwarzających i zawierających melaninę), które ulegają złośliwej
przemianie. Czerniak najczęściej umiejscawia się na skórze, ale może także
pojawiać się wszędzie tam, gdzie występują melanocyty, tzn. na błonach
śluzowych (w jamie ustnej, odbytnicy), w siatkówce oka. Jego szczególna
złośliwość jest spowodowana wyjątkowo dużą skłonnością do wczesnych
przerzutów oraz niewielką podatnością na leczenie.


Czynniki ryzyka

Czerniaki najczęściej występują u osób w średnim wieku, natomiast bardzo
rzadko zdarzają się u dzieci przed okresem pokwitania. W Europie obserwuje
się średnio 10 zachorowań na 100 000 mieszkańców, w Australii 20-30 na 100
000 mieszkańców. Choć czerniak nie należy do najczęstszych nowotworów, to
częstotliwość jego występowania u rasy białej wzrasta rocznie o około 10%.
Cechuje go także wysoka śmiertelność. Nie jest uważany za nowotwór, który
może być dziedziczony, aczkolwiek zdarzają się przypadki jego rodzinnego
występowania.

Do czynników ryzyka, które mogą powodować rozwój czerniaka, zalicza się
stałe drażnienie i urazy oraz długotrwałą ekspozycję na słońce. Zauważono
częstsze występowanie czerniaka u osób o jasnej karnacji narażonych na
przewlekłe działanie promieniowania słonecznego, zwłaszcza w dzieciństwie.
Pewną rolę mogą odgrywać także naturalne przemiany hormonalne. Zaobserwowano
bowiem częstsze występowanie czerniaka w okresie pokwitania, ciąży i połogu.
Dlatego też na czerniaka choruje nieco więcej kobiet niż mężczyzn, za to
przebieg choroby jest zwykle cięższy u płci męskiej.

Tak więc czerniaki występują częściej: u osób z obciążeniem rodzinnym; u
pacjentów z wrodzonymi znamionami barwnikowymi (zwłaszcza rozległymi), w
przypadku bardzo dużej liczby tych znamion; u osób posiadających tzw.
znamiona dysplastyczne; u ludzi z jasną karnacją, narażonych w dzieciństwie
na przewlekłe nasłonecznienie; ten typ nowotworu może też pojawić się
ponownie u osób, które już kiedyś leczono z powodu czerniaka.


Jak rozwija się czerniak?

Znamiona barwnikowe wrodzone (klasyfikację znamion barwnikowych
przedstawiliśmy w numerze 5/99) najczęściej występują na tułowiu, bywają
owłosione i guzowate. Częstość rozwoju w ich obrębie czerniaków jest duża i
wynosi 10 - 20% przypadków. Profilaktyczne usuwanie tego typu znamion
powinno być przeprowadzane przed okresem pokwitania. Znamiona wrodzone
niewielkie mogą być usuwane chirurgicznie, a usuwanie dużych znamion często
wymaga skomplikowanych zabiegów chirurgicznych, z przeszczepami skóry.

Znamiona barwnikowe dysplastyczne występują na ogół jako tzw. zespół znamion
dysplastycznych (nierzadko rodzinnie). Zwykle ich liczba jest duża, są
większe od innych znamion, mają nieregularne kształty, niejednolite
zabarwienie, ich powierzchnia jest często nierównomierna. Znamiona te
występują na skórze całego ciała, najniebezpieczniejsze są te umiejscowione
na skórze odsłoniętej i skórze owłosionej głowy. Chorzy ze znamionami
dysplastycznymi powinni unikać słońca, muszą też poddawać się
dermatologicznym kontrolom lekarskim. Znamiona budzące jakiekolwiek
podejrzenie powinny być usuwane chirurgicznie.

Czerniaki najczęściej rozwijają się z następujących typów znamion
barwnikowych: znamion płaskich, złośliwych plam soczewicowatych, rzadko ze
znamion błękitnych; również rzadziej w skórze niezmienionej.

Z płaskich znamion barwnikowych najniebezpieczniejsze są te silnie
wybarwione, prawie czarne, całkiem płaskie lub tylko delikatnie uwypuklone,
pozbawione włosów. Wyjątkowo rzadko zezłośliwieniu ulegają znamiona
owłosione (nie dotyczy to znamion wrodzonych).

Złośliwe plamy soczewicowate występują najczęściej na skórze twarzy.
Częściej pojawiają się u kobiet i u osób w starszym wieku. Złośliwe plamy
soczewicowate są bardzo ciemne, wolno się powiększają i mają nacieczoną
podstawę. Nie należy ich mylić z pospolicie występującymi plamami
soczewicowatymi, które należą do całkowicie łagodnych znamion barwnikowych,
przypominających duże piegi.

Znamiona błękitne wytwarzane są przez melanocyty umiejscowione w głębszych
warstwach skóry, stąd ich niebieskawe, czasem czarne zabarwienie. Są
gładkie, nieowłosione i na szczęście bardzo rzadko stanowią punkt wyjścia
czerniaków.

Skóra niezmieniona może być punktem wyjścia czerniaka ze względu na
naturalną obecność rozproszonych melanocytów produkujących ziarna melaniny i
nadających skórze zabarwienie. Obecnie stosuje się następującą klasyfikację
czerniaków:
a.. czerniak wywodzący się z plamy soczewicowatej - jest to stosunkowo
łagodna odmiana występująca u osób w starszym wieku;
b.. czerniak wywodzący się z plam soczewicowatych umiejscowiony na
kończynach - zajmuje okolice paznokci (także pod płytką paznokciową), rośnie
dosyć wolno (do 3 lat);
c.. czerniak szerzący się powierzchownie - o stosunkowo powolnym, nawet
kilkuletnim rozwoju, występujący u ludzi w średnim wieku;
d.. czerniak guzkowy - szybko się powiększający i ulegający wrzodzeniu, o
szybkim przebiegu (kilka miesięcy do 2 lat);
e.. postać bezbarwnikowa - szczególnie ciężka odmiana czerniaka, nie
zawierająca lub zawierająca znikome ilości barwnika, co świadczy o bardzo
małym zróżnicowaniu komórek nowotworowych, a więc o większej złośliwości i
bardziej niepomyślnym przebiegu.
Oceny złośliwości czerniaka dokonuje się w zależności od typu nowotworu i
głębokości naciekania skóry (ocena histologiczna według Clarka). Wyróżnia
się 5 stopni złośliwości według Clarka (I-V), przy czym stopień pierwszy
jest najłagodniejszy (zmiany dotyczą tylko naskórka).

Czerniak złośliwy ma wyjątkowo dużą zdolność do przerzutów drogą naczyń
chłonnych i krwionośnych. Dzieli się je na tzw. przerzuty miejscowe i
odległe. Wśród przerzutów miejscowych wyróżnia się przerzuty satelitarne (w
bezpośrednim otoczeniu guza), tranzytowe (umiejscowione w przebiegu naczyń
chłonnych) i przerzuty do węzłów chłonnych położonych w najbliższym
otoczeniu guza. Przerzuty odległe mogą być zlokalizowane m.in. w płucach,
wątrobie, kościach, mózgu. Pierwsze przerzuty mogą niestety od razu pojawiać
się w narządach wewnętrznych.

Przebieg czerniaka jest najczęściej przewlekły i postępujący. Szczyt
przerzutów występuje zwykle po pierwszym i drugim roku od rozpoznania
choroby, choć zdarzają się i przerzuty późne (5-10 lat po rozpoznaniu).
Znane są także przypadki samoistnego ustępowania potwierdzonych
histologicznie przerzutów.


Rozpoznać jak najwcześniej

Ze względu na ograniczone metody leczenia i wyjątkową złośliwość tego
nowotworu największą rolę w walce z nim odgrywa profilaktyka i wczesne
rozpoznanie choroby.

Zmiany rozpoznane wcześnie i usunięte całkowicie nierzadko udaje się
wyleczyć (według niektórych źródeł nawet w 90-100%). Często jednak występują
nawroty i przerzuty, nawet po wielu latach od pozornego wyleczenia.
Najlepiej rokują czerniaki wywodzące się z plam soczewicowatych i
powierzchownie szerzące się, najgorzej - guzkowe, bezbarwnikowe i
rozwijające się w czasie ciąży i połogu.

Do objawów budzących niepokój należą zmiany zachodzące w już istniejących
znamionach: powiększenie się znamienia, zmiana jego kształtu, granic,
zabarwienia, świąd, pieczenie w obrębie zmiany. Równie niepokojące jest
pojawienie się nowego ogniska barwnikowego w niezmienionej skórze, zwłaszcza
wykazującego cechy znamienia dysplastycznego (asymetria, nieregularne i
nieostre granice, nieregularne zabarwienie, często nadżerka w obrębie
znamienia).

Każda zmiana zachodząca w znamieniu barwnikowym powinna być oceniona przez
lekarza. Można wykonać badanie za pomocą diaskopu, natomiast podstawę
rozpoznania stanowi badanie histopatologiczne. Nie wolno pobierać ze zmian
barwnikowych wycinków, gdyż biopsja może być jedną z przyczyn wywołujących
przemianę nowotworową łagodnego znamienia. Znamię barwnikowe usuwa się w
całości z marginesem zdrowej skóry. W niektórych przypadkach ocenę
histologiczną wykonuje się śródoperacyjnie i margines usuwanej skóry ustala
się po otrzymaniu wyniku badania w trakcie zabiegu. Znamion barwnikowych nie
wolno usuwać metodą krioterapii czy laserem, ponieważ nie można potem
wykonać badania histopatologicznego usuniętej zmiany.

Warto podkreślić, że usunięcie znamienia w całości nigdy nie powoduje jego
przemiany nowotworowej i powstania przerzutów. Jeżeli po prawidłowo
wykonanym zabiegu chirurgicznym stwierdza się u chorego przerzuty, to
znaczy, że usuwana zmiana była czerniakiem, który rozprzestrzenił się drogą
naczyń limfatycznych i krwionośnych już przed zabiegiem.

Leczenie czerniaków to przede wszystkim ich usuwanie chirurgiczne z
marginesem zdrowej skóry, w razie potrzeby z usunięciem okolicznych węzłów
chłonnych. W zmianach zaawansowanych i przerzutach stosuje się leczenie
cytostatykami. Pacjenci po leczeniu podlegają dalszej obserwacji przez około
10 lat.

Obecnie prowadzi się także próby leczenia immunologicznego i genowego w
zakresie czerniaków.


Ostrożnie ze słońcem!
W profilaktyce czerniaka niemałą rolę odgrywa rozsądne korzystanie ze
słońca.

Bezwzględny zakaz opalania się (na słońcu i w solarium) dotyczy przede
wszystkim osób ze znamionami dysplastycznymi, a także ludzi o jasnej
karnacji i mających dużą liczbą znamion. Muszą oni stosować preparaty
zawierające filtry o wysokim stopniu ochrony przed promieniowaniem UVA i
UVB, najlepiej tzw. blokery (całkowicie chroniące przed słońcem).

Osoby nie obarczone czynnikami ryzyka także powinny zachować umiar w
opalaniu i zawsze stosować kremy do opalania z filtrami, dostosowane do typu
skóry. Pamiętajmy, że w skórze niezmienionej również znajdują się komórki
mogące stanowić punkt rozwoju czerniaka. Nie zapominajmy też o szybszym
starzeniu się skóry i częstszym występowaniu mniej złośliwych nowotworów
skóry pod wpływem przewlekłego i nadmiernego opalania się.