> mam dość "ciężkie" pytanie, a mianowicie, w którym
> etapie choroby badania podstawowe krwi (moczu) mogš
> wskazać na istnienie nowotworu. Czy takie coś jest możliwe.

"Bardzo zależy".
Z definicji na pewno może w nowotworach układu krwiotwórczego (~białaczkach),
ale pewnie nie oto Ci chodzi.
W niektórych neo (np. rak prostaty, niektóre raki tarczycy, nabłoniak
kosmówkowy) dysponujemy dobrymi markerami (=substancjami wykrywanymi w krwi
lub moczu) które można zastosować we wczesnej diagnostyce, nawet jako badanie
przesiewowe (=test majšcy za zadania wykrycie bezobjawowych chorych w
populacji subiektywnie zdrowej). Np. PSA (prostatic specific antigen) którego
podniesiony poziom u starszy panów może oznaczać raka prostaty.
Jednak w większości przypadków (np. rak oskrzela, żołšdka, jelita grubego,
szyjki macicy) takich _efektywnych_ testów nie mamy. Te markery którymi
dysponujemy (np. CAE- antygen rakowo-płodowy) sš niestety mało specyficzne, i
ich poziom podnosi się późno. Można je raczej stosować po leczeniu dla
wczesnego wykrycia wznowy.

> Jakie badania mogš skutecznie wykryć nowotwora ???

Podstawš jest badanie i wywiad - jak zawsze w medycynie. Czasem już to
wystarczy do zaplanowania leczenia - np. tłuszczak w powłokach jest zwykle
oczywisty, podobnie jak wiele innych zmian skórnych.
We wszyskich przypadkach konieczne jest badanie morfologiczne: zbadanie
materiału operacyjnego, a niekiedy przed zabiegiem biopsja i badanie
cytologiczne/histologiczne. Zwłaszcza jeśli leczenie ma być okaleczajšce to
_konieczność_. Biopsja może być niereprezentatywna - ujemny wynik nie zawsze
może być w pełni uspokajajšcy - ale jeśli w biopsji jest nowotwór, to ryzyko
pomyłki jest pomijalne.
Zawsze co najmniej pomocna, a często niezbędna jest diagnostyka radiologiczna
- do zwykłego zdjęcia przeglšdowego, przez USG, do tomografii i rezonansu
magnetycznego - pomaga określać zaawnasowanie choroby, co pozwoli zaplanować
takie leczenie z którego pacjent odniesie pożytek. Np. jak sš rozległe
przerzuty, to wycięcie pierwotnego guza zwykle nic choremu nie da, a
chemioterapia zmiejszy objawy.
W sumie diagnostyka chorób nowotowowych musi być wielokierunkowa, jeśli ma być
skuteczna.

>
> I czy nowotwór tzw. łagodny (typu tłuszczak, włókniak) może zesłośliwieć i
> jak sprawdzić przed wycieciem czy nadaje się
> do wycięcia, słyszałem o takich przypadkach, że lekarz
> wycioł tłuszczak dał do badań, a później powiedział mogliśmy
> tego nie ruszać, a po kilku latach juz widaomo co się stało!!!

zależy jaki guz. Zezłośliwienie tłuszczaka albo mięśniaka macicy jeśli
występuje (wštpliwe), to z tak małym prawdopodobieństwem, że nie warto się
przejmować. Wiele tzw. włókniaków to w ogóle nie nowotwory. A z gruczolaka
(rodzaj polipa) jelita prawdopodobnie co najmniej w kilku % wyrośnie rak.
Z drugiej strony, możliwa jest sytuacja, że usuwa się zmianę jak np. brodawkę,
a w histologii okaże się zaawansowanym czerniakiem.
Jeśli jeszcze masz wštpliwości, zadaj konkretniejsze pytania.
Pozdrawiam.
-------------------------------------------
Krzysztof Okon, MD
Department of Pathology
Collegium Medicum, Jagiellonian University
Kraków, Poland