Punktem zwrotnym w leczeniu gruźlicy stało się wprowadzenie w drugiej
połowie XX wieku leków przeciwprątkowych. Jednak ich stosowanie wyzwoliło
niekorzystne zjawisko, znane również z historii leczenia innych chorób
infekcyjnych to jest pojawienie się lekoopornych prątków gruźlicy. Wkrótce
po odkryciu streptomycyny i wprowadzeniu jej do leczenia zaobserwowano, że
u prątków gruźlicy szybko rozwija się SM-oporność. Wprowadzenie PAS-u
opóźniało lub zapobiegało selekcjonowanie szczepów opornych na SM (199,
200, 239). Odkrycie przeciwprątkowych właściwości izoniazydu i wprowadzenie
go do leczenia w połączeniu ze streptomycyną i PAS-em dało początek
pierwszej chemioterapii skojarzonej i zapobiegało powstawaniu oporności u
prątków gruźlicy. Wprowadzenie skutecznego schematu leczenia pozwoliło
zmniejszyć czas przebywania chorych prątkujących w sanatoriach. Zredukowało
to koszty opieki i umożliwiło kontynuowanie leczenia w domu, co zyskało
aprobatę chorych i ich rodzin. W latach 60-tych XX wieku zalecany czas
leczenia gruźlicy wynosił 12 miesięcy. Odkrycie w 1966 r. rifampicyny i jej
wprowadzenie do leczenia stało się punktem zwrotnym w chemioterapii
gruźlicy (17). Dołączenie do leków poprzednio stosowanych RMP i
pyrazinamidu umożliwiło stworzenie modelu krótkotrwałej chemioterapii (ang.
short-cours regiment) i skrócenie czasu leczenia do 6 miesięcy.W latach
70-tych i 80-tych XX wieku prowadzono wiele prac w różnych częściach
świata, nadzorowanych głównie przez Brytyjczyków, które miały wskazać
najbardziej efektywne schematy leczenia. Po latach doświadczeń WHO
stworzyło schematy leczenia gruźlicy tworząc 3 główne kategorie ściśle
związane z: wykryciem gruźlicy (nowe przypadki lub wcześniej leczone),
statusem bakteriologicznym chorego (obficie prątkujący lub nie wykrywani
metodą bakterioskopii), oraz postaciami gruźlicy (formy płucne i
pozapłucne).
W krajach rozwiniętych wprowadzono krótkotrwającą chemioterapię gruźlicy
(ang. short-cource chemotherapy), która wkrótce stała się najważniejszą
częścią strategii DOTS. W tym czasie, w wielu krajach wskaźniki
zapadalności, jak również śmiertelność spowodowana gruźlicą, zaczęły
spadać. Uspokoiło to czujność rządów i służb medycznych, w wyniku czego
wyraźnie spadło zainteresowanie problemem gruźlicy. Redukowano fundusze,
zamykano przychodnie i sanatoria, stopniowo zmniejszał się nadzór nad
szeroko rozumianą walką z gruźlicą, w tym nad lekoopornością u
Mycobacterium. Taka sytuacja miała miejsce również w Polsce. Francja, kraj,
który rygorystycznie sprawował nadzór nad gruźlicą, zaprzestał
monitorowania oporności na leki w gruźlicy (18). Badania przeprowadzone w
USA w latach 1970-1980 wykazały, że sytuacja w tym zakresie jest stabilna,
a nawet wykazująca tendencje spadkowe, co spowodowało zaprzestanie
monitorowania lekooporności (19). Podobna sytuacja miała miejsce w Wielkiej
Brytanii, gdzie w latach 1985-1986 zamknięto wydział ds. gruźlicy ( BMRC
Tuberculosis Unit) (20). Sytuacja wydawała się tak dobra, że w 1989 roku
WHO posiadało tylko dwa profesjonalne zespoły pracujące na tym polu.
Wkrótce zainteresowania WHO zostały skierowane na programy dotyczące innych
(niż gruźlica) infekcji dróg oddechowych. W wyniku tych wszystkich działań
nadzór nad lekoopornością prątków gruźlicy został odsunięty na dalszy plan,
a prowadzone badania ograniczały się do kilku rozwiniętych krajów. Cohn i
wsp. w przeglądzie publikacji z lat 1985-1994 przeanalizowali dane
pochodzące z 63 krajów. Stwierdzili, że częstość występowania pierwotnej
lekooporności prątków typu MDR wynosiła od 0 do 10,8%. Wiele danych
pochodziło jednak z bardzo niestarannie przeprowadzonych badań (21).
Pojawienie się wirusa HIV i AIDS w latach 80-tych, znacznie pogorszyło
sytuację epidemiologiczną gruźlicy, szczególnie w wielu krajach
rozwijających się. Gruźlica znowu znalazła się w centrum zainteresowania
świata. Rządy wielu krajów rozwiniętych na nowo uruchomiły fundusze na
badania epidemiologiczne nad gruźlicą nadając im najwyższą rangę Strategia
DOTS stała się standardem światowym, badania naukowe i organizacyjne nad
gruźlicą lekooporną na nowo zyskały priorytet w świecie. Kiedy dostrzeżono
problem lekooporności w gruźlicy u chorych zakażonych HIV okazało się, że
pierwotna lekooporność zwiększyła się znacząco, z 10% w latach 1982-1984 do
23% w 1991 r. (22). Ponadto 10% z tych chorych wydalało szczepy oporne na
RMP, które 10 lat wcześniej nie występowały.



http://www.czytelniamedyczna.pl/1252,grulica-lekoopo
rna-w-polsce.html




--
Ludzie, którzy dla tymczasowego bezpieczeństwa rezygnują z podstawowej
wolności, nie zasługują ani na bezpieczeństwo, ani na wolność. - B.
Franklin