"Bóg nienawidzi pedałów" - członek Kościoła WBC (Westboro Baptist
Churchof Topeka) podczas demonstracji w Usa.


Homofobią określa się zarówno uprzedzenia jak i samo zaburzenie
lękowe. Jak zauważa Logan, Schiffman to pierwsze jest bardziej
dominujące wśród homofobów, zaś drugie w postaci samego lęku występuje
rzadko[9][10]. Homofobia nie ma określonego kodu w międzynarodowych
klasyfikacjach chorób i problemów zdrowotnychICD-10Światowej
Organizacji ZdrowiaiDSM-IVAmerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego.
Homofobia rozumiana jako zaburzenie lękowe jest wliczana do kategorii
fobii specyficznych (inne nazwy: prostych, izolowanych)[10]. Ten typ
zaburzeń w klasyfikacjiICD-10ma kodF40.2, natomiast w klasyfikacjiDSM-
IV:300.29. Tak rozumiana fobia podlega terapii. Niektórzy psycholodzy
postulują dodanie homofobii wprost do klasyfikacji DSM[11].
Homofobia rozumiana jako psychopatologia (zaburzenie lękowe)
Teoretycznie każdy obiekt może stać się przedmiotem fobii- dotyczy to
także przedstawicieli mniejszości seksualnych jako grupy społecznej
lub też homoseksualności jako cechy. Zdecydowania większość przypadków
homofobii nie wynika jednak z psychopatologii, ani psychopatologią nie
jest - została bowiem przyswojona poprzez proces społecznego uczenia
się, tak jak inne popularne mniemania dotyczące różnych grup
społecznych. Jednostka jest uprzedzona wobec mniejszości seksualnych
ponieważ otoczenie, w którym się wychowywała takie uprzedzenia
przejawiało. Jednocześnie jednostka nie miała kontaktu z osobami LGBT
i nie miała okazji zweryfikować swoich negatywnych stereotypów
(zob.Stereotypy i mity związane z homoseksualizmem). Charakterystyczną
cechą homofobii nie będącej psychopatologią jest fakt, że zostaje
zredukowana, gdy jednostka spotka się z przedstawicielami mniejszości
seksualnych i bezpośrednio przekona się, że dotyczące ich stereotypy
są fałszywe[12]. Dlatego właśnie środowiska broniące praw człowieka
przywiązują dużą wagę doMarszów Równościoraz innych przedsięwzięć
mających na celu konfrontację społeczeństwa z osobamiLGBT(Dni Kultury
Gejowskiej, kampania "Niech nas zobaczą" i innych).

[]

Istnieje głęboka homofobia będąca psychopatologią - zaburzeniem
lękowym (fobią). Jednostka dotknięta tym problemem zdrowotnym jest
odporna na jakiekolwiek statystyki i badania dementujące stereotypy
[potrzebne źródło], ma ciągłe poczucie zagrożenia ze strony
niewidzialnego wroga (np. twierdzenia jakoby homoseksualiści mieli na
celu zniszczenie Kościoła czy cywilizacji Zachodu) i przejawia
zachowania agresywne względem mniejszości seksualnych (dotyczy to
także agresji werbalnej, zob.mowa nienawiści)[13].
W niektórych przypadkach homofobia może osiągnąć zupełnie
niespodziewane rozmiary: jednostka wykazuje permanentne poczucie
zagrożenia swojej osoby, rodziny, czy też szerszej wspólnoty (narodu,
Kościoła) ze strony mniejszości seksualnych, tworzącteorie spiskowez
ich udziałem. Tensyndrom oblężonej twierdzy, połączony z
dychotomicznym postrzeganiem świata jest bardzo poważnym zespołem
zaburzeń poznawczych, lękowych i innych zaburzeń osobowości.
[]

Krytycy samego pojęciahomofobiauważają, że mówienie o rodzaju
homofobii będącym zaburzeniem lękowym jest błędne (innymi słowy, że
homofobia nie jest psychopatologią w żadnym przypadku), powołując się
na argument, że międzynarodowe klasyfikacje choróbDSM-IViICD-10nie
inkludują jej jako jednostki chorobowej. Psychologowie zajmujący się
tą tematyką zwracają jednak uwagę na fakt, że niektóre przypadki
homofobii należą do kategorii fobii specyficznych[10](ang.Specific
(isolated) phobias, kodICD-10: F40.2, kodDSM-IV: 300.29), a
wyszczególnianie wszystkich partykularnych fobii specyficznych byłoby
co najmniej bardzo problematyczne, jeżeli nie prawie niemożliwe.
Teoretycznie wszystko bowiem może być przedmiotem fobii:z
etymologicznego punktu widzenia liczbę fobii ogranicza jedynie liczba
dostępnych w danym języku rzeczowników i przy niewielkim wysiłku
twórczym można utworzyć nazwę każdego rodzaju fobii[14]).
Przyczyny homofobii
Orientacja egodystoniczna
Według wielu psychologów, głównie przedstawicieli podejścia
psychodynamicznego homofobia jest jednym ze składników homoseksualizmu
odrzucanego przez ego(ang.ego-dystonic homosexuality, kodICD-10:
F66.1; zob.:egodystoniczność). Termin ten odnosi się do osób
homoseksualnych, które z powodupresji społecznejnie akceptują swojej
orientacji psychoseksualneji silnie pragną ją zmienić. Jest to jedyny
stan związany z homoseksualizmem sklasyfikowany jakopsychologiczny
problem zdrowotny- nie wynika to jednak z samego homoseksualizmu, lecz
chęci zmiany swojej orientacji. Powstałe napięcie może prowadzić
dozaburzeń afektywnych(depresja), co zaś bezpośrednio przekłada się na
wysoki odsetek samobójstw wśród nastolatków będących przedstawicielami
mniejszości seksualnych[15]. Psychika takich homofobów jest silnie
skonfliktowana. Potrzeby związane z właściwą dla nich, homoseksualną
aktywnością, nie mogą zostać zrealizowane ze względu na presję
społeczną. Rozwija się tzw. orientacja egodystoniczna, czyli
homoseksualna na poziomie id(właściwa dla danej jednostki) oraz
heteroseksualna na poziomieego(jako jedyna akceptowana
świadomościowo). Zgodnie z teorią psychodynamiczną, za pomocą różnych
mechanizmów obronnych głębsza, homoseksualna orientacja jest
konwertowana na akceptowaną przez ego heteroseksualną. Jednym z tych
mechanizmów jest dehumanizacja mniejszości seksualnych (gł. cecha
homofobii). Jej bezpośrednim celem jest udowodnienie sobie oraz
otoczeniu, że nie jest się homoseksualistą. W zależności od
indywidualnych warunków egzystencjalnych, wszystkie te procesy
psychiczne mogą być całkowicie nieświadome (w takim przypadku
jednostka prawdopodobnie do końca życia będzie uważać, że jej
homofobiczne inklinacje wynikają np. z wyznawanej religii), częściowo
świadome (potrzeby homoseksualne mogą być uświadamiane, lecz
natychmiast wypierane i negowane poprzez mechanizm
obronnyzaprzeczenia), lub też całkowicie świadome[potrzebne źródło].
Istnieje szereg badań próbujących zweryfikować tezę czy homofobia może
wynikać z wypieranego homoseksualizmu. Eksperyment[16]przeprowadzony
w1996, wykazał, że treści homoerotyczne są stymulujące seksualnie dla
homofobów (wywołują u nich podniecenie seksualne), natomiast dla osób
niehomofobicznych są obojętne seksualnie. Wynik tego badania
zakwestionował inny eksperyment tych samych autorów[17]który wykazał,
że przedstawione materiały homoerotyczne wywołały stany awersyjne lub
lękowe i są sprzężone ze stymulacją seksualną.
Strach przed odrzuceniem
Niektórzy teoretycy, np.Judith Butler[18], rozważają możliwość wpływu
na homofobię strachu ludzi przed byciem postrzeganymi jako osoby homo-
lub biseksualne. Zwolennicy tej teorii wskazują, że wyrażanie
homofobicznych emocji i poglądów może nie tylko służyć ekspresji sądów
o osobach LGBT, ale również być czynną próbą zdystansowania się od tej
kategorii ludzi i przypisywanego jej statusu społecznego. Zachowując
się w sposób homofobiczny dana osoba utwierdza swoją rolę jako
reprezentant/ka heteroseksualności, zabezpieczając się zarazem przed
byciem postrzeżonym - i w konsekwencji naznaczonym i traktowanym -
przez resztę grupy jako osoba homo- bądź biseksualna[19].
W powyższej interpretacji ważką rolę gra wyraziste przeciwstawienie
się "Innemu" jako środek ustanawiający tożsamość jednostki będącej
częścią większości, która jest dowartościowana w grupie; jasne
naznaczenie "Innego" pomaga zbudować tę tożsamość w heteronormatywnej
społeczności. Okazuje się zatem, że tożsamość heteroseksualna bywa
często zbudowana na zasadzie negacji homo- czy biseksualizmu.
Tożsamość homofobicznych heteroseksualistów ma więc niższy
statusontycznyod tożsamości przedstawicieli mniejszości seksualnych.
Jednocześnie, dwubiegunowe postrzeganie społeczeństwa (dobrzy "my" i
źli "oni"), rodzi możliwość bardzo poważnych zaburzeń koegzystencji
społecznej: od werbalnej deprecjacji osób skategoryzowanych jako
"oni", "obcy", "inni" do ich fizycznej eksterminacji (np. III Rzesza)
[20].
Stereotypy i fałszywe mniemania
[?]
[?]
Anonimowe homofobiczne hasła na drzwiachArcigay(włoskiej organizacji
LGBT),Włochy,Grosseto.
Badania psychologiczne pokazują[21], że postawy homofobiczne
najbardziej rozpowszechnione są wśród osób, które nie znają osobiście
żadnego geja lub lesbijki. Jednocześnie, osobista znajomość z
przedstawicielami mniejszości seksualnych zmniejsza poziom lęku i
niechęci względem nich. Z tego względu psychologowie są zdania, iż
homofobia spowodowana jest stereotypami i błędnymi mniemaniami
dotyczącymi homoseksualizmu, np. fałszywym[22]przekonaniem, że łączy
się on zpedofilią[23]lub że wirusHIVpowiązany jest wyłącznie z
homoseksualizmem i biseksualizmem[24][25]. Kojarzenie AIDS wyłącznie z
homoseksualizmem jest błędem który daje złudne poczucie bezpieczeństwa
heteroseksualnej populacji[26].
Niski poziom oświaty seksualnej przejawia się w konserwowaniu
przekonań o patologicznym charakterze homoseksualizmu. Bardzo istotnym
problemem jest "anty-edukacja seksualna", prezentująca ideologiczno-
religijny obraz świata, ignorujący wiedzę naukową i propagujący
antyspołeczne uprzedzenia[27]. Istnieją podręczniki "przygotowania do
życia w rodzinie", które do "dewiacji seksualnych" zaliczają nie tylko
homoseksualizm ale także masturbację, a nawetseks oralnyianalny[28].
Tego typu mniemania dotyczące seksualności, obecne także w
podręcznikach szkolnych utrwalają negatywny obraz mniejszości
seksualnych, zwiększając tym samym poziom ich dyskryminacji.
Jednocześnie, psychologowie podkreślają, że bardzo ważna jest ochrona
mniejszości seksualnych przed atakami nienawiści i przemocy ze strony
osób dotkniętych homofobią, np. poprzez wprowadzenie prawnego
zakazumowy nienawiści. Innym istotnym elementem redukcji postaw
homofobicznych w społeczeństwie jest edukacja seksualna. Prawdziwe,
potwierdzone naukowo informacje o ludzkiej seksualności, w tym
homoseksualizmu są szczególnie ważne dla młodych ludzi, którzy dopiero
odkrywają swoją seksualność[29].
[?] Osobny artykuł:Homoseksualizm#Stereotypy i mity związane z
homoseksualizmem.
Skutki homofobii
[?]
[?]
Plakat paryskiegoAct Upna ambasadzieIranu- protest przeciwko
egzekucjiMahmuda Asgariego i Ajaza Marhoniegooskarżonych o kontakty
homoseksualne,27 sierpnia2005(jeden ze skazanych był niepełnoletni).
Niezależnie od tego, czy postrzegać postawy homofobiczne jako
nieugruntowane przesądy, czy jako uprawnione opinie moralne, mają one
znaczący wpływ na sytuacje społeczną mniejszości seksualnych, a także
na polityczną debatę wokół ich praw obywatelskich. Niektóre aspekty
homofobii mogą skutkować także represjami i przemocą okazywaną wobec
przedstawicieli mniejszości seksualnych oraz poniżaniem gejów i
lesbijek poprzez obraźliwe wypowiedzi skierowane pod ich adresem.
Zdarzenia te mogą mieć zarówno charakter indywidualny, organizacyjny
jak i państwowy.
Jak podają statystykiFBIw samychUSAw2004roku 15,6% zgłoszonychzbrodni
nienawiścibyło motywowanych odmienną orientacją seksualną ofiar. W
większości ofiarami tych ataków byli geje[30]. Jedną z nich byłMatthew
Shepard, amerykański student zamordowany przez rówieśników.
Według sondażu zestycznia2007wykonanego na zlecenieUni Europejskiej59%
Polaków uważa, że dyskryminacja ze względu na orientację seksualna
jest rozpowszechniona w kraju. Jednocześnie 41% jest zdania, że
zwiększyła się w ciągu ostatnich pięciu lat ( w obu przypadkach
ankietowali mogli udzielić kilku odpowiedzi)[31].
W sondażuGazety Wyborczej83% Polaków zapytanychJakiego męża/żony nie
chciałbyś dla swego dziecka?odpowiedziałoosoby tej samej płci
(ankietowani mogli udzielić kilku odpowiedzi)[32]. Zaś w innym sondażu
84% Polaków zapytanychCzy Twoim zdaniem Polacy zgodziliby się mieć za
szefa?odpowiedziało że nie geja lub lesbijkę[33](ankietowani mogli
wybrać wiele odpowiedzi).
Według raportuKPHorazLambda Warszawao sytuacji osób homo- i
biseksualnych w Polsce, opublikowanego4 kwietnia2007roku 17,6%
badanych osób o orientacji homo- i biseksualnej doznało w ciągu
ubiegłych dwóch lat jakiejś formy przemocy fizycznej (w 85,1%
przypadków policja nie została powiadomiona o zdarzeniu), 51%
doświadczyło w podanym czasie przemocy psychicznej, w tym 75% zaczepek
słownych lub agresji słownej[34].
Według raportu ,,Schoolmates" (przygotowanego m.in. przezKampanię
Przeciw Homofobii[35]) w polskich szkołach z agresją fizyczną i
psychiczną lub niechęcią wobec osób homoseksualnych lub uznanych za
homoseksualne spotkało się 80% uczniów i nauczycieli. Z osamotnieniem
lub wykluczeniem innych w szkole z powodu podejrzeń o bycie gejem
spotkało się 44,4% badanych. Według raportu polscy uczniowie
prezentują najniższy poziom wiedzy na temat homoseksualizmu.
Powszechne są stereotypy, że homoseksualizm to przejściowy okres w
rozwoju młodego człowieka (tak myśli 35% badanych)[36][37].
Statystyki potwierdzają wyższy poziom samobójstw wśród nastoletnich
gejów i lesbijek. Jako powód notuje się "wrogie i potępiające
otoczenie, słowną i fizyczną przemoc, odrzucenie i izolację przez
rodzinę i rówieśników"[15].
Przedstawiciele wielu religii, w tym
katolicyzmu,islamu,mormonizmuijudaizmu wypowiadają się krytycznie o
homoseksualizmie ("akty homoseksualne są ze swej natury
nieuporządkowane"[38]). Część z nich wyklucza jednocześnie stosowanie
"niesłusznej dyskryminacji"[39], stwierdzając, że "homoseksualizm nie
powoduje potępienia" i "nie podlega leczeniu"[40].
Niektóre środowiska religijne otwarcie nawołują do dyskryminacji
przedstawicieli mniejszości seksualnych[41][42].2 września2007roku
nigeryjski,angikański biskup Isaac Orama, w wywiadzie dla nigeryjskiej
agencji prasowej stwierdził, że geje i lesbijki "nie zasługują, by
żyć, gdyż stanowią bunt wobec Boskiego celu człowieka"[43]. W Nigerii,
tak jak w kilku innych krajach, za kontakty homoseksualne grozi kara
śmierci[44].
[?] Osobny artykuł:Religie a homoseksualizm.
Zwalczanie homofobii
Afirmacja mniejszości
Społeczność LGBT w walce z homofobią przede wszystkim stara się dać
poznać reszcie społeczeństwa, wychodząc z założenia, że homofobia
wynika głównie z niewiedzy. Dlatego aktywiści LGBT urządzają
wydarzenia takie jakparady dumy(w Polsce -Parady Równości; patrz
też:Marsz Równości), a na co dzień część osób LGBT manifestuje swoją
przynależność do dyskryminowanej grupy. Niektóre aspekty tych
manifestacji są krytykowane zarówno przez niektórych wewnątrz
społeczności LGBT, jak i na zewnątrz. Społeczność LGBT wskazuje na
takie elementy manifestacji, które umacniająstereotypydotyczące ich
grupy: obecnośćdrag queens, przewaga koloru różowego,
atmosferaseksualności, która z kolei zwraca uwagę na problemAIDS(uwagi
te nie dotyczą polskich Parad). Z drugiej strony parady są okazją do
przełamania stereotypów: są na nich obecne organizacje religijne,
polityczne i pozarządowe broniącepraw człowieka, wspierające prawa
gejów i lesbijek i przeciwstawiające się homofobii, a także rodziny
osób LGBT oraz osoby LGBT z dziećmi.
[?]
[?]
Uszkodzony plakat wparyskim metrzeinformujący o wystawie na temat
życia osóbLGBT,25 października2005. Większość tych plakatów została
zniszczona
17 maja2005po raz pierwszy obchodzonoMiędzynarodowy Dzień Przeciw
Homofobii(ang.International Day Against Homophobia - IDAHO); do
obchodów przyłączyły się organizacje z 40 krajów, w tym z Polski.
Działania polityczne i ochrona prawna
Poza działaniami w przestrzeni publicznej w wielu krajach
przedsięwzięto kroki legislacyjne zabraniające dyskryminacji
lubnawoływania do nienawiścize względu na orientację seksualną. W
Polsce, od 2003 roku, prawo krajowe chroni przed dyskryminacją ze
względu na orientację seksualną w miejscu pracy (zob. więcej wSytuacja
prawna i społeczna osób LGBT w Polsce#Ochrona prawna przed
dyskryminacją).
Przeciwdziałaniem homofobii w Polsce od25 czerwca2002do3
listopada2005zajmował się z urzęduPełnomocnik Rządu do spraw Równego
Statusu Kobiet i Mężczyzn. Jedną z pierwszych decyzjipremiera
Marcinkiewiczabyła likwidacja tej instytucji.
Na świecie działa wieleorganizacji pozarządowychzajmujących
zwalczaniem homofobii, jej monitoringiem oraz działaniami politycznymi
zmierzającymi do równouprawnienia LGBT. Z polskichorganizacji
pozarządowychzajmujących się zwalczaniem homofobii można wymienić
zajmującą się sprawami krajowymiKampanię Przeciw Homofobiioraz
zajmującą się monitorowaniem sytuacji światowej sekcję LGBTAmnesty
InternationalPolska.
18 stycznia2006Parlament Europejskiwystąpił z rezolucją potępiającą
homofobię w Europie. Członkowie europarlamentu między innymi wezwali
Państwa Członkowskie iKomisję Europejskądo stanowczego
potępienianienawistnych wypowiedzioraz do zwiększenia wysiłków na
rzecz walki z homofobią poprzezedukację. Jako przykład takiego
działania podali kampanie przeciwko homofobii wszkołach. Europosłowie
zaapelowali o propagowanie i stosowanie zasady równości w
społeczeństwach i porządkach prawnych starego kontynentu oraz o
przyjęcie przepisów prawnych w celu zlikwidowania dyskryminacji,
jakiej ich zdaniem doświadczają partnerzy tej samej płci w takich
dziedzinach jakprawo spadkowe, kwestiewłasności,prawo
najmu,emerytury,podatk iiubezpieczenia społeczne.
W rezolucji Parlament Europejski poparł obchody Międzynarodowego Dnia
Walki z Homofobią17 maja, ponadto zaś z osobna wezwał Komisję
Europejską do przedstawienia propozycji gwarantujących swobodę
przemieszczania się obywateli Unii i członków ich rodzin oraz
zarejestrowanych partnerów bez względu na płeć. Europosłowie
zaapelowali do Państw Członkowskich, aby w pełni uznały
homoseksualistów za cele i ofiary nazistowskiego reżimu[8].
Prawny zakaz propagowania homofobii
W niektórych krajach propagowanie postaw homofobicznych traktowane
jest w prawie jakomowa nienawiści, stanowiąc przestępstwo. W Unii
Europejskiejprawo zakazujące mowy nienawiści ze względu na orientację
seksualną istnieje w 12 krajach członkowskich: Belgii, Danii,
Niemczech, Estonii, Hiszpanii, Francji, Irlandii, na Litwie, w
Holandii, Portugalii, Rumunii i Szwecji oraz w niektórych częściach
Wielkiej Brytanii[45].
Norwegia
Norwegia stała się pierwszym krajem na świecie (1981 r.), który
wprowadził prawny zakaz propagowania postaw homofobicznych[46].
Holandia
W 1987 roku w Holandii weszła w życie ustawa penalizująca "publiczne
znieważanie bazujące na orientacji seksualnej". Podobnie jak w
przypadku Norwegii, kara obejmowała grzywnę lub do dwóch lat
pozbawienia wolności[47].
Irlandia
Irlandia wprowadziła zakaz homofobicznejmowy nienawiściw 1989 r[47].
Australia
W 1993 r. Nowa Południowa Walia wprowadziła prawo zakazujące mowy
nienawiści m.in. ze względu na orientację seksualną[48].
Szwecja
W2002roku Szwecja wprowadziła zakaz mowy nienawiści, między innymi ze
względu na orientację seksualną[49].
1 lipca 2008 rokuEuropejska Agencja Praw Podstawowychw swoim raporcie
na temat homofobii i dyskryminacji zaapelowała o wprowadzenie
regulacji prawnej na poziomie UE zwalczającej homofobię m.in. poprzez
penalizację mowy nienawiści ze względu na orientację seksualną[50]
[45].
Rezolucje Parlamentu Europejskiego w sprawie homofobii
[?]
[?]
Homofobiczne transparenty kontrmanifestantówParady Równościw Warszawie
w 2007 roku
15 czerwca2006 Parlament Europejski przyjął rezolucję "w sprawie
nasilenia przemocy powodowanej rasizmem i homofobią w Europie", w
której wyraził poważne zaniepokojenie wzrostem nietolerancji
powodowanejrasizmem,ksenofobią,antysemityzmemi homofobią w Polsce.
WskazałRadio Maryjajako główne medium głoszące takie treści. Wzrostowi
nietolerancji sprzyjała także, zdaniem parlamentu, obecność
przywódcówLigi Polskich Rodzinw rządzie. Parlamentarzyści wezwali
Polskę do ponownego rozpatrzenia decyzji o likwidacji
urzęduPełnomocnika Rządu ds. Równego Statusu Kobiet i Mężczyzn.
Zagrozili też sankcjami wobec Polski[51].
Rok później26 kwietniaParlament Europejskiuchwalił kolejną rezolucję
"w sprawie homofobii w Europie", w której 12 na 18 punktów dotyczyło
Polski. Wezwał w niej "władze polskie do publicznego potępienia
oświadczeń osób publicznych wzywających do dyskryminacji i nienawiści
ze względu na orientację seksualną i do zastosowania środków przeciwko
tego rodzaju wystąpieniom."


http://pl.wikipedia.org/wiki/Homofobia