Kiedy w osobniku zaczynają się kształtować mechanizmy obronne? Czy w
dzieciństwie, wieku młodzieńczym czy dopiero w latach dorosłych? W jaki
sposób się kształtują, czemu służą i czy są pożądanym składnikiem
struktury osobowości? Czy są dla jednostki składnikiem konstruktywnym
czy też destruktywnym i czy jest możliwym wyzwolenie się spod ich kontroli?

Według Wikipedii pojęcie:

,,Mechanizmy obronne oznacza metody radzenia sobie z wewnętrznymi
konfliktami w celu ochrony osobowości (ego), zmniejszenia lęku,
frustracji i poczucia winy. Na ogół uważa się je za nawykowe i
nieuświadomione.
W pewnym nasileniu występują u praktycznie każdego człowieka i pełnią
rolę przystosowawczą, są niezbędne ale są jednak zawsze zniekształceniem
zachowania lub oglądu rzeczywistości, stosowane nadmiernie lub
nieadekwatnie do sytuacji mogą utrudniać funkcjonowanie.
Dobrze, gdy w zachowaniu jednostki jest ich duży repertuar, a ich dobór
i intensywność jest zależna od sytuacji (elastyczność stosowania). Można
wówczas mówić o efektywności i braku patologii z nimi związanej."

Nie będę dyskutował ze sprzecznością, która jasno przebija z tego
fragmentu - z jednej strony uważa się je za patologię a z drugiej
twierdzi się, że są niezbędne do funkcjonowania jednostki. Czy są więc
niezbędne czy też są może reakcją na patologiczne zachowania ludzi? A
może wyeliminowanie patologii pozwoli na uwolnienie się spod ich
kurateli i dostęp do niezniekształconej rzeczywistości?

By odpowiedzieć na te pytania należy się zastanowić czemu istotnie
pierwotnie służą mechanizmy obronne. Według mnie istotą mechanizmu
obronnego jest obrona ego, pierwotnego ,,wewnętrznego dziecka", przed
agresją środowiska, w którym osobnik się wychowuje, i dotyczy zarówno
przemocy psychicznej jak i fizycznej. Mechanizmy te to nic innego jak
techniki obronne, które mają zapewnić osobnikowi fizyczne przetrwanie we
wrogim mu otoczeniu niezależnie czy otoczenie to tworzą jego rodzice czy
też - w wieku dorosłym - społeczeństwo, w którym funkcjonuje. Tak zwana
,,walka o byt" zawiera w sobie ciągłe doskonalenie mechanizmów obronnych
i zaczyna się już od kołyski a może i wcześniej jeśli wziąć pod rozwagę
przebieg ciąż bliźniaczych.

Głównym celem aktywności noworodka jest uczenie się i poznawanie świata.
Uczy się przez obserwowanie (słuch, wzrok, dotyk, smak, powonienie),
naśladowanie i doświadczanie z tymi, którzy dają jeść i zapewniają
bezpieczeństwo. W pierwszym okresie jego życia tymi, którzy te funkcje
spełniają są rodzice i dlatego też oni stają się dla dziecka pierwszymi
i najważniejszymi autorytetami. Stają się oni źródłem poznania świata
nie tylko zewnętrznego ale również wewnętrznego świata emocji za pomocą
których dziecko komunikuje się z rodzicami dopóki nie rozwinie innych
sposobów komunikacji. Niezaprzeczalną cechą każdego noworodka jest
spostrzegawczość i skuteczność w wyrażaniu emocji; nie darmo dzieci
ocenia się jako najbystrzejszych obserwatorów. Obserwacja jest
narzędziem poznania świata zewnętrznego a doświadczenie z pierwowzorem
(autorytetem) utrwala w dziecku przekonanie o tym, że ta nowa wiedza
jest dobra i godna powielania. Jeżeli obserwacja nie zostanie ustalona w
doświadczeniu to u uczącego się pojawia się zwątpienie, refleksja i
zapytanie dlaczego zabroniono tego doświadczenia. Refleksja nad wynikami
obserwacji oraz zakazami staje się sposobem na poznanie przyczyn naszych
zachowań.

Co się dzieje w umyśle dziecka, które chce poznawać świat i dokonało
pewnych obserwacji ale równocześnie rodzice zakazują mu weryfikowania
tych obserwacji w doświadczeniu z nimi? Zakaz doświadczenia z
autorytetem tego co dziecko zaobserwowało w funkcjonowaniu rodziców jest
dla dziecka czymś poniżającym ponieważ celem dziecka jest tylko i
wyłącznie poznanie a nie szkodzenie rodzicom. Dziecko zaobserwowało
sprzeczność między nakazem (zakazem) rodziców a ich praktyką życiową i
oceniło to jako poniżenie go (agresję rodziców względem dziecka).
Poniżenie to poczucie niesprawiedliwości, która się dokonuje w stosunku
do dziecka. Utrwalenie poczucia poniżenia dokonanego przez autorytet, od
którego dziecko nie jest w stanie się uwolnić, powoduje, że dziecko
czuje się zagrożone i obawia się o swoje życie. By zapewnić sobie
przetrwanie opracowuje ono technikę, która je zabezpieczy przed agresją
fizyczną lub psychiczną manipulacją. I jest to właśnie pierwotny
mechanizm obronny, który budujemy bez wyjątku wszyscy, gdyż wszystkim
nam zakazano doświadczeń seksualnych z rodzicami, które w pierwszym
okresie życia dziecka sprowadzają się do dotyku i wyzwolenia od lęku
przed nim. Od tego zakazu zaczyna się budowa psychicznego schronu który
jest doskonalony przez całe życie gdyż. Kulminacją zakazów seksualnych
jest zakaz inicjacji seksualnej dziecka wśród rodziców, akt
najważniejszy z puntu widzenia rozwoju psychospołecznego człowieka
umożliwiający utrwalenie na przyszłość, w umyśle dziecka osiągającego
dorosłość, właściwych relacji między kobietą i mężczyzną.


--
LeoTar
Świat według LeoTar'a @ http://leotar.net/
http://leotar.blog.pl/
Odważ się wiedzieć - Zygmunt Freud
Anarchia matką ładu - Piotr Kropotkin