<<... Umieranie jest częścią życia, to ostatni jego akt - mówiła w szkockim
parlamencie cierpiąca na chorobę Parkinsona posłanka, zgłaszając projekt
ustawy o legalizacji eutanazji.

Jeśli akceptujemy odpowiedzialność za to, jak żyjemy, to nie wiem, dlaczego
mielibyśmy stawiać jakieś granice dotyczące tego, jak mamy umierać - mówiła
w zeszłym tygodniu 67-letnia Margo MacDonald.

Złożenie przez nią projektu ustawy o eutanazji wywołało poruszenie w
Szkocji. MacDonald jest bowiem niezwykle popularna i od lat prowadzi
kampanię na rzecz prawa do pomocy w samobójstwie. Sama cierpi na
postępującą, nieuleczalną chorobę Parkinsona stopniowo paraliżującą jej
ciało.

MacDonald tłumaczy, że choć nie forsuje ustawy z myślą o sobie, to choroba
powoduje, iż "debata o eutanazji nie jest dla niej abstrakcją", tak jak dla
wielu polityków.

Jej projekt zakłada, że prawo do pomocy w samobójstwie ze strony lekarzy
miałyby osoby od 16. roku życia nieuleczalnie chore albo cierpiące ból nie
do zniesienia. Warunkiem byłoby zasięgnięcie opinii lekarza i psychiatry.
Projekt zawiera wiele zabezpieczeń, które mają zapobiec nadużyciom, np.
obowiązek ponownego zasięgnięcia opinii lekarza po kilkunastodniowym
okresie "na zastanowienie".

Z prawa do pomocy w samobójstwie nie mogłyby korzystać osoby cierpiące
na zaburzenia psychiczne bądź demencję. Z kolei lekarze mieliby prawo do
odmówienia pacjentom pomocy w zakończeniu życia.

Projekt zawiera też zapis, który miałby powstrzymać przed spodziewanym
masowym przyjazdem do szkockich klinik eutanazyjnych osób z innych części
Wielkiej Brytanii czy krajów UE, gdzie pomoc w popełnieniu samobójstwa nie
jest legalna. Osoby uprawnione do skorzystania z zastrzyku uśmiercających
barbiturantów musiałyby przez co najmniej 18 miesięcy być zarejestrowane u
któregoś ze szkockich lekarzy.

Przeciw ustawie opowiedziały się dwa największe szkockie Kościoły -katolicki
i protestancki. Rzecznik Kościoła katolickiego oświadczył, że projekt
niszczy relację między pacjentem a lekarzem i"przekracza moralną granicę,
której społeczeństwo nigdy jeszcze nie przekroczyło". I zapowiedział
zaskarżenie jej w sądzie jako łamiącą Europejską Konwencję Praw Człowieka.

MacDonald jednak się nie przestraszyła. Twierdzi, że ustawa wprowadzi jasne
zasady tam, gdzie dziś panuje szara strefa. I liczy na to, że nawet jeśli
ustawy nie poprze większość ze 129 członków szkockiego parlamentu, to
rozpoczęta debata wcześniej czy później doprowadzi do uregulowania kwestii
eutanazji.

Już samo wprowadzenie jej pod obrady po wielu miesiącach społecznych
konsultacji uznawane jest za wielki sukces posłanki. Prawnicy parlamentu
zbadali dokładnie projekt i uznali, że mimo obiekcji Kościołów szkoccy
posłowie mogą zajmować się tak kontrowersyjną sprawą jak pomaganie w
samobójstwie, które do tej pory jest na Wyspach Brytyjskich sprzeczne z
prawem. Z sondaży wynika, że większość z 5 mln Szkotów jest za prawem do
kontrolowanej eutanazji.

Szkockie przymiarki do legalizacji pomocy w samobójstwie są z uwagą
obserwowane w Londynie, bo i w brytyjskim parlamencie toczy się gorący spór
o eutanazję. Zgodnie z obowiązującym prawem przestępcami są dziś również ci,
którzy pomagają swym nieuleczalnie chorym bliskim w wyjazdach do klinik
takich jak szwajcarski Dignitas (Godność), gdzie oferowana jest pomoc w
samobójstwie.

Mimo kilku prób podjętych przez posłów (ostatnia w 2006r.) brytyjski rząd
nie chce odstąpić od karania eutanazji, tak jak to zrobiły Holandia czy
Belgia. Za pomoc w samobójstwie grozi nawet 14 lat więzienia.

Najgłośniejszy na Wyspach przypadek dotyczył Daniela Jamesa, któremu wróżono
wielką karierę jako rugbyście. Sparaliżowany po wypadku sportowiec
wielokrotnie próbował się zabić, zanim rodzice w 2008r. zawieźli go do
Szwajcarii. Policja wszczęła postępowanie przeciwko nim, ale prokuratura je
umorzyła, przyznając, że karanie byłoby "wbrew interesowi publicznemu".

W Wielkiej Brytanii raz po raz głośno jest o tzw. turystyce eutanazyjnej.
Ostatnio w ubiegłym roku za sprawą Petera Duffa, 80-letniego znanego na
Wyspach biznesmena i winiarza, oraz jego 70-letniej żony Penelope, którzy w
lutym 2009 r. popełnili samobójstwo w Szwajcarii.

Z usług luksusowej kliniki Dignitas w Forch, pół godziny jazdy samochodem od
Zurychu, skorzystało już grubo ponad 100 Brytyjczyków. Kolejnych 800 jest
członkami klubu Dignitas, to znaczy płacą składki z myślą o swojej przyszłej
śmierci, co daje im prawo do zniżki. Usługa Dignitas kosztuje ich kilkaset
euro, podczas gdy ludzie spoza klubu płacą nawet kilka tysięcy.

Niedawno prokuratora w Anglii wydała wytyczne, zgodnie z którymi
prokuratorzy mają nie ścigać osób pomagających nieuleczalnie chorym bliskim
w samobójstwie. Szkocja, będąca częścią Zjednoczonego Królestwa, ma własny
parlament i prawo do wprowadzania osobnych rozwiązań prawnych dotyczących
również kwestii tzw. wspomaganego samobójstwa...>>

[GW 2010-01-25, Jacek Pawlicki]