Użytkownik MORGANO <m...@p...onet.pl> w wiadomości do grup dyskusyjnych
napisał:3...@n...vogel.pl...
>
>
> Autor artykułu ukończył biologię na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach,
> później krótko asystent u prof. Mariana Pytasza w ówczesnym Zakładzie
> Fizjologii Zwierząt UŚL. Studia doktoranckie w Instytucie Botaniki PAN w
> Krakowie (1980-1984). Autor ponad 50 publikacji naukowych dotyczących
> makrogrzybów i roślin jadalnych, trujących i leczniczych, zamieszczonych w
> renomowanych periodykach zagranicznych (w Niemczech i Francji) oraz w
> wydawnictwach krajowych. Prace jego autorstwa są szeroko znane i cytowane w
> piśmiennictwie naukowym, m. in. w fundamentalnych monografiach:
> H. Sukopp, S. Hejny (eds) - Urban ecology (den Haag, 1990), I. Breitenbach,
F.
> Kranzlin - Fungi of Switzerland. Boletes andagarics (Luzern,1991), L.
> Ryvarden - Genera of Polypores (Oslo,1991), S. Ryman, I. Holmasen - Pilze
> (Braunschweig, 1992) L. Ryvarden, R.L. Gilbertson - European Polypores
(Oslo,
> 1994) H. Engel et al.- Schmier-und Filzrohrlinge s.1 in Europa
> (Weidhausen,1996r).


całość składa się z trzech odcinków dalszy ciąg nastąpi. Morgano




DZIENNIK ZACHODNI nr 274, 24 listopada 1999r.
PRAWDA O ŻYWIENIU OPTYMALNYM- SPOJRZENIE BIOLOGA (2)

Zwierzęta występujące w określonym środowisku oddychają powietrzem o takim
samym składzie chemicznym, piją taką samą wodę. Czynnikiem, który je dosłownie
różnicuje, determinuje ich odrębność gatunkową, cykl życiowy (dobowy, roczny),
utratę, osłabienie bądź perfekcjonizm funkcjonowania poszczególnych narządów
zmysłów, wielkość masy ciała, wygląd zewnętrzny, anatomię i fizjologię, budowę
uzębienia - jest rodzaj i wielkość oraz dostępność przyjmowania pokarmu. Po co
mrówkojadowi długi na pół metra, cieniutki, walcowaty i lepki język- przecież
nie do strojenia wyszukanych min, lecz do penetrowania wnętrza termitier!

Wysuwalne pazury mają wszystkie kotowate (polują z zasadzki, bądź jak lwy-
grupowo) oprócz geparda, który niczym chart ściga i dogania zdobycz na
średnich dystansach. Foka krabojad ma uzębienie inne niż wszystkie pozostałe
foki na świecie - pobiera bowiem odmienny rodzaj pokarmu. (Oczywiście, są to
przystosowania nabyte ewolucyjnie, nie zaś w drodze indywidualnych adaptacji).
ale rodzaj pokarmu wpływa również, jak dowiedziemy, na zdrowie i długość życia
osobniczego, przeciętną długość życia gatunku, wreszcie - inteligencję.
Zauważmy tylko, że drapieżnik ( zatem mięsożerny) musi być pod jakimś względem
sprawniejszy intelektualnie i fizycznie od swojej ofiary. Trawożercy mają
wokół siebie pożywienia pod dostatkiem, jeśli go brakuje (zimą, albo w porze
suchej - w zależności od miejsca) - wędrują, przenoszą się gdzie indziej.
Życie łowcy - drapieżnika, padlinożercy jest zawsze lub zwykle na krawędzi
niepewności jutra: choroba lub niewielkie kalectwo oznaczają dlań najczęściej
śmierć głodową. Człowiek podobnie jak wiele innych gatunków należy do
organizmów wszystkożernych. Zwłaszcza współcześnie ma możliwość wyboru
pożywienia, jaka nigdy nie może stać się udziałem organizmów pokarmowo
wyspecjalizowanych.
I tak dotarliśmy do nauczania dr Kwaśniewskiego. Niezbędna jest zatem bardzo
zwięzła rekapitulacja. Jan Kwaśniewski uważa, że jadłospis człowieka oparty
być winien przede wszystkim na spożyciu tłuszczów (nasyconych) i
nienasyconych) i białek zwierzęcych z silną natomiast redukcją ilości
konsumowanych węglowodanów. bogaty w białko i tłuszcze pokarm ma zapewniać:
1. dobry stan zdrowia
2. zwiększenie indywidualnej długości życia (jasne jest bowiem, że zdrowy, nie
chorujący ludzki organizm ma znacząco większe szanse na długie życie)
3. zwiększenie sprawności intelektualnej i fizycznej. ( Jan Kwaśniewski uważa,
że istnieje zależność między rodzajem spożywanego pokarmu a inteligencją
osobniczą).
Twórca diety optymalnej żywienie człowieka podzielił na 3 podstawowe typy,
które określił lapidarnie jako: pastwisko - korytko - stół.
Twierdzi, że prawdziwy człowiek rozumny (Homo sapiens) chcąc osiągnąć pełnię
swoich fizycznych możliwości winien odżywiać się zgodnie z zasadą
" jedzenia przy stole".
FENOMEN NIEDŹWIEDZIA BRUNATNEGO
Jest największym drapieżnikiem kontynentalnej Europy, przysłowiowo wręcz
silnym (często porównanie w języku potocznym: "Silny jak niedźwiedź")
i sprawnym (nawet gdy jest dorosły - wspina się wysoko na drzewa, znakomicie
pływa), nie brakuje mu także odwagi. Ma doskonały słuch i węch, słabszy
wzrok - nie zapominajmy jednak, że jest zwierzęciem prowadzącym z reguły nocny
tryb życia, a nocą wzrok nie odgrywa tak zasadniczej roli jak w dzień.
Poza człowiekiem nie ma tzw. wrogów naturalnych. Z jego siłą idzie w parze
inteligencja od stuleci doceniana przez liczne narody i społeczności.
Rewelacyjne zwierzę w sztuce cyrkowej, sam widziałem niedźwiedzie
poprzebierane w czapeczki spódniczki, jeżdżące z zapałem na rowerach wokół
cyrkowej areny. W ogrodach zoologicznych misie aktywnie domagają się łakoci od
zwiedzających, ich proszące ruchy i gesty są tak sugestywne, że często ulegają
one przekarmieniu. W każdym razie nie istnieją książki o znaczeniu w ludzkiej
kulturze baranów, kóz, królików, świń, czy artystycznego symbolu kiczu -
jeleni, podczas gdy sążnistą monografię poświęconą jedynie związkom między
niedźwiedziem i człowiekiem na przestrzeni wieków wydał w latach 80. Państwowy
Instytut Wydawniczy. Pożywienie niedźwiedzia w warunkach naturalnych
stanowi... I tu dopiero właściwie zaczyna się nasza pierwsza opowieść.
CO JEDZĄ MISIE?
w ATLASIE w. Serafińskiego "Ssaki Polskie" wyliczono zwięźle, że pokarm
niedźwiedzia stanowią, jagody, grzyby, owies, bukiew (czyli nasiona buka),
żołędzie, owady, miód, jaja ptasie, ryby, żaby i ssaki. Dodano też, że
niedźwiedź szczególnie intensywnie żeruje w jesieni, okładając w organizmie
duże zapasy tłuszczu, które pozwalają mu nie jeść w okresie snu zimowego.
W "Kluczu do oznaczania ssaków Polski" (PWN, 1984) czytamy, że pokarm
niedźwiedzia stanowią jagody, grzyby, zielone i podziemne części roślin
zielnych, owies, żołędzi, miód, owady, ryby, żaby, jaja ptaków i ssaki - od
drobnych gryzoni, aż do jeleni, czasem zabija owce, bydło domowe, a nawet
konie. Najobszerniejsze dane, ze wskazaniem różnic w diecie niedźwiedzia w
różnych porach roku, znajdujemy w wysokonakładowej książce "Ssaki"
(PWN 1976,1988) napisanej przez znanego teriologa z Uniwersytetu Śląskiego,
doc. dr Włodzimierza Serafińskiego.
"Niedźwiedź brunatny - pisze jest w zasadzie wszystkożerny, ale większą część
jego pokarmu stanowią rośliny: jagody, grzyby, zielone i podziemne części
roślin zielnych, owies i żołędzie. Szczególnie lubi owoce jeżyn i malin. Z
pokarmu zwierzęcego zjada ryby, owady, żaby, ślimaki, a także ssaki od
najdrobniejszych do owcy, bydła domowego, jeleni i koni. Nie gardzi również
padliną. Najbardziej drapieżny jest na wiosnę, bezpośrednio po obudzeniu się
ze snu zimowego, kiedy to bardzo wychudzony nie znajduje jeszcze wiele pokarmu
roślinnego. Szczególnie żarłoczny staje się w końcu lata i w jesieni, kiedy
gromadzi w organizmie zapasy tłuszczu na okres snu. Tuczy się wówczas
intensywnie, szczególnie licznie zjadając tłuste nasiona i orzechy oraz larwy
owadów."
Nie musimy znać wyników analiz treści pokarmowej żołądków niedźwiedzia
brunatnego w różnych porach roku, aby być w stu procentach pewnym, że w górach
(bo w górach, zwłaszcza tych najwyższych, żyje prawie cała europejska ich
populacja) nie znajdzie on na wiosnę żadnych jagód bardzo niewiele grzybów
jadalnych (najwyżej smardzowate i wodnichę marcową), nie może liczyć na owies
ani miód (pszczoły zużywają go zimą, to zresztą ekstremalnie rzadki przysmak),
sezon na orzechy, żołędzie i bukiew minął jesienią .
Pokarm niedźwiedzia wiosną i latem stanowią głównie bezkręgowce (owady,
ślimaki), ryby, żaby, jaja ptasie. Wiosną znajduje często padlinę zwierząt
kopytnych, które padły zimą, a teraz gdy przygrzało słońce i stopiło śnieg
wyłania się ona spod białego całunu.
Na zwierzęcej diecie niedźwiedź praktycznie nie tyje!!! Przybiera intensywnie
na wadze dopiero od połowy lata do jesieni, a wtedy pobiera także spore ilości
pokarmu roślinnego, w tym orzechy i inne nasiona. Aby przezimować w gwarze
niedźwiedź rokrocznie właśnie jesienią przybiera na wadze (waży
wtedy
150-250kg!), a od listopada bądź grudnia idzie spać. Jego sen to nie żadna
hibernacja, jest dość płytki i często przerywany. Podczas snu, zimą, samice
rodzą małe niedźwiadki, z którymi znakomicie odchudzone i wygłodniałe
opuszczają legowisko (gawrę) wiosną.
Posumujmy: Niedźwiedzie co roku tyją i przeżywają zimę ( a zima w górach jest
sroga!) jedynie dzięki nagromadzonym zapasom tłuszczu.
Tłuszcz jest paliwem umożliwiającym przeżycie zwierzęcia ( a nawet rozród i
karmienie młodych!!) przez wiele miesięcy - od listopada do kwietnia -
zazwyczaj zupełnie bez pożywienia. Ale jedynie znaczący wzrost ilościowy
składników diety pochodzenia roślinnego umożliwia utuczenie misia.
JAK DŁUGO ŻYJĄ ?
Mimo okresowej, ale regularnej bo corocznej, superotyłości niedźwiedzie żyją
długo, znakomicie dłużej niż absolutnie wszystkie gatunki zwierząt
roślinożernych w Europie!!! Dla porównania długość życia jelenia wynosi
15-20 lat (przeciętna tylko 5-6 lat), daniela i łosia - 20 lat, maksymalna
długość życia giganta wśród ssaków Europy - żubra (konsumenta traw, turzyc,
kory i pędów drzew, krzewów i krzewinek) - wynosi 26 lat u samic, u samców 23
lata.
Natomiast długość życia niedźwiedzia - silnego, sprawnego i inteligentnego
"wszystkożernego drapieżnika" wynosi 30-40 lat! w warunkach zoo (gdzie jest
zapewniona opieka lekarska ) - 47 lat.
Przykład niedźwiedzia jest miarodajny dla naszych rozważań. Człowiek jest
także "wszystkożernym drapieżnikiem", spożywającym ( może poza larwami owadów
i żołędzi) dokładnie to samo co zjada niedźwiedź. Podobnie jak dziko żyjący
niedźwiedź potrafi przepłynąć rzekę lub jezioro albo pokonać największe
stromizny w górach. Wspinać się na drzewa i bardzo szybko biegać. A także -
jak to robią oswojone, nauczone misie - jeździć na rowerze.

MACIEJ Z. SZCZEPKA