Teoria Lazarusa
Liczba wypowiedzi w tym wątku: 1
| « poprzedni wątek | następny wątek » |
1. Data: 2003-02-11 19:51:56
Temat: Teoria LazarusaOd: m...@i...pl szukaj wiadomości tego autora
Czesc!
Mam ogromna prosbe, czy ktos moglby mi wytluamczyc fenomenologiczny aspekt
teorii stresu Lazarusa ?
Sprawa jest dosc pilna, bo w piatek mam egzamin ze specjalizacji.
TIA
Pozdrawiam
swiss
--
Wysłano z serwisu OnetNiusy: http://niusy.onet.pl
› Pokaż wiadomość z nagłówkami
Do góryZobacz także
1. Data: 2003-02-12 07:50:14
Temat: Re: Teoria Lazarusa - długieOd: "defric" <d...@w...pl> szukaj wiadomości tego autora
Użytkownik <m...@i...pl> napisał w wiadomości
news:4650.000008ea.3e49545b@newsgate.onet.pl...
> Czesc!
>
> Mam ogromna prosbe, czy ktos moglby mi wytluamczyc fenomenologiczny aspekt
> teorii stresu Lazarusa ?
tyle o tym mam ("Psychologia stresu", prof. dr hab. Jan Terelak):
l .3.5. Transakcyjna teoria stresu R. Lazarusa i S. Folkman
Richard S. Lazarus, profesor psychologii w Uniwersytecie Kali-fornijskim w
Berkeley (USA) zwrócił uwagę, że istotą zjawiska stresu
psychologicznego u człowieka, w przeciwieństwie do stresów
charakte-rystycznych dla zwierząt, jest zdolność antycypacji, czyli
planowania i przewidywania przyszłych zdarzeń (Lazarus, 1966).
Lazarus uważa, że centralnym problemem stresu psychologiczne-go są
następujące pytania:
(1) Jakie warunki i procesy sprawiają, że reakcje stresowe raz są
produktywne, a innym razem nie?
(2) Co sprawia, że określony bodziec ma charakter stresowy?
(3) Jakie są wzorcowe reakcje na stres?
Według Lazarusa i Folkman (1984, s. 19) "Stres psychiczny jest to szczególny
rodzaj relacji między człowiekiem a otoczeniem, które to otoczenie człowiek
ocenia jako nadwerężające (taxing) lub przekra-czające jego zasoby i
zagrażające (endangering) jego dobrostanowi". Należy w tym miejscu
zaznaczyć, że w nowszych pracach Lazarus w miejsce interakcji wprowadza
pojecie transakcja podkreślając, że nie tylko otoczenie wpływa na osobę, tak
jak w związku bodziec -reakcja (S - R), lecz także osoba oddziałuje na
otoczenie (Lazarus, Folkman, 1987). Pojęcie transakcji zawiera jeszcze jeden
ważny sens odróżniający je od pojęcia interakcja, a mianowicie sens
jakościowy. W przypadku interakcji jej składowe zachowują nadal swoją
odręb-ność, podczas gdy w przypadku tansakcji zmienne indywidualne i
oto-czenia tworzą nowy byt (całość, która nie jest prostą sumą części).
Dzięki akcentowaniu "transakcji" w najnowszych definicjach stresu teoria
Lazarusa znana jest także pod nazwą transakcyjna teoria stresu Lazarusa
(Lazarus, Folkman, 1987).
Określając stres psychologiczny jako pewien stan wewnętrzny (pewien układ
procesów psychologicznych), wywołanych działaniem czynników zewnętrznych, w
gruncie rzeczy, Lazarus interesował się przede wszystkim różnicami
indywidualnymi w radzeniu sobie ze stre-sem (coping stress) oraz
różnorodnością zagrożeń. Podstawowym me-chanizmem psychologicznym
odpowiedzialnym za owe różnice indy-widualne jest ocena poznawcza
(appraisal) zagrożenia, rozumiana ja-ko mechanizm oceniający, uświadamiający
i interpretujący zdarzenia (w przeciwieństwie do Appleya, u którego
mechanizm percepcji zagro-żenia niekoniecznie musiał być świadomym
procesem).
Przyjmując założenie, że emocje są rezultatem aktywności po-znawczej,
Lazarus wyróżnia dwa rodzaje oceny poznawczej, ocenę
pierwotną i wtórną. Ocena pierwotna (primary appraisal) jest proce-sem, w
którym ocenia się czy docierający do mózgu bodziec jest stresorem, czy nie.
Bodźce ocenione jako nieszkodliwe, pozytywne lub obojętne nie są zaliczane
do kategorii stresorów i ocena taka urucha-mia odpowiednie zasoby organizmu.
Oceny takie mogą występować jako: (1) bez znaczenia, (2)
sprzyjająco-pozytywna. Jeśli bodziec (sytuacja) został oceniony jako
stresor, powstaje stan napięcia wywo-łującego określone procesy
psychofizjologiczne i ich korelaty emo-cjonalne. Wyróżniamy trzy kategorie
stresorów: (a) krzywda lub strata (harm), (b) zagrożenie (threat) i (c)
wyzwanie (challange). Pierwsza kategoria (krzywda lub strata) odnosi się do
powstałej już szkody lub urazu (jak np. w przypadku śmierci bliskiej osoby,
utraty poczucia sensu życia itp.). Druga kategoria (zagrożenie) może odnosić
się do takich samych szkód, lecz w przypadku, gdy jeszcze one nie wystąpiły,
a są tylko antycypowane. Trzecia kategoria, czyli wyzwanie wskazuje na ocenę
własnych możliwości opanowania sytuacji stresowej. Roz-różnienie między
szkodą (stratą), zagrożeniem i wyzwaniem ma zda-niem Lazarusa (1986) duże
znaczenie dla analizy procesu radzenia sobie ze stresem. Stres
psychologiczny odnosi się przede wszystkim do wymagań (lub konfliktów między
nimi), które według oceny kon-kretnej osoby wyczerpują bądź przekraczają jej
możliwości (we-wnętrzne lub zewnętrzne). Właśnie uwzględnienie poznawczej
oceny podmiotu czyni z definicji stresu Lazarusa definicję stresu
psycholo-gicznego, którego istotą jest świadome lub nieświadome poczucie c
/łowicka, że znalazł się w niebezpieczeństwie. Tak więc pierwotna ocena
poznawcza decyduje o intensywności i rodzaju reakcji emocjo-nalnej na
jakąkolwiek transakcję. I tak ocena w kategoriach sprzyjają-i o pozytywnych
prowadzi do reakcji emocjonalnej o znaku dodatnim (np. radość, miłość,
zadowolenie, ulga). Natomiast ocena w kategoriach stresu (zagrożenia)
wywołuje emocje o znaku ujemnym (np. lęk, złość, zazdrość, poczucie winy).
Na ocenę pierwotną mogą także oddziaływać (na zasadzie sprzężenia zwrotnego)
bądź zmiany w relacji człowiek-otoczenie, bądź refleksja osobista
pojawiająca się w trakcie trwania transakcji. Lazarus tę czynność poznawczą
nazywa "przewartościowaniem" bądź wtórną oceną poznawczą (reappraisal). W
odróżnieniu od pierwotnej oceny poznawczej, w przypadku wtórnej oceny
poznawczej wartościowaniu
podlegają same możliwości i zasoby radzenia sobie ze stresem. Procesy oceny
poznawczej pierwotnej i wtórnej są współzależne. Jedyna różnica miedzy nimi
dotyczy treści, do jakich się odnoszą. Tak np. jeśli ktoś podejmuje
działania, które dają mu duże prawdopodobieństwo sukcesu w przypadku
zagrożenia, to tak naprawdę zmianie ulega jego pierwotna ocena zagrożenia.
Sama świadomość opanowania zagrożenia redukuje stres psychologiczny. Jeśli
jednak mimo wysiłków zaradzenia zagroże-niu istnieje ono nadal, wówczas
zagrożenie subiektywne znacznie wzrasta i odpowiednio do tego zmienia się
wtórna ocena możliwych sposobów radzenia sobie ze stresem. Lazarus i Folkman
radzenie sobie ze stresem definiują jako: "stale zmieniające się
(dynamiczne) poznaw-cze i behawioralne wysiłki mające na celu opanowanie
określonych zewnętrznych i wewnętrznych wymagań, ocenianych przez osobę jako
obciążające lub przekraczające jej zasoby" (Lazarus i Folkman, 1984, s.
141). Umiejętność radzenia sobie ze stresem może przybierać dwie formy
działań: działania służące zwalczaniu stresu i działania o cha-rakterze
obronnym. Cechą wspólną tych pierwszych jest ich efektyw-ność, tzn. że za
ich pomocą osiąga się uprzednie cele bądź równoważne j im, mimo działania
stresu. Cechą wspólną reakcji obronnych przed' stresem jest ich mała
skuteczność, gdyż prowadzą zwykle do zaniecha-nia osiągania celów pod
wpływem stresu. Formy reakcji obronnych są różnorodne, począwszy od ucieczki
i wycofywania się z sytuacji stre-sowej, poprzez czynności agresywne (atak
na źródło zagrożenia), aż do wielorakich czynności symbolicznych,
polegających na nadawaniu rzeczywistości nowego, nie zagrażającego znaczenia
(Lazarus i Folk-man, 1987).
Rezultaty radzenia sobie ze stresem można oceniać obserwując objawy
emocjonalne, czynności motoryczne, reakcje fizjologiczne. Człowiek może
dokonać oceny skuteczności wybranej strategii radze-nia sobie ze stresem z
punktu widzenia "kosztu psychologicznego" i efektów zagrożeń wtórnych. Ocena
taka (reappraisal) może (choć nie musi) doprowadzić do zmiany strategii
walki ze stresem.
Podsumowując transakcyjną teorię stresu Lazarusa należy stwierdzić, że
niewątpliwą jej zaletą jest wyeksponowanie subiektywnego wątku oceny
zagrożenia oraz podkreślenie, że ocena ta jest aktywnym procesem poznawczym.
Dyskusyjne jest jednak utożsamianie stresu / zagrożeniem oraz sprowadzanie
mechanizmu psychologicznego oce-ny poznawczej do antycypacji, a także
niedocenianie wpływu na tę ocenę motywacji i emocji (aktywacji). Ten ostatni
postulat uwzględ-niają inne teorie stresu, spośród których na uwagę
zasługuje opozycyjna teoria stresu: napięcie vs. wysiłek Aptera (1982).
defric
› Pokaż wiadomość z nagłówkami
1. Data: 2003-02-12 09:32:10
Temat: Re: Teoria LazarusaOd: "tren R" <t...@2...antispamior.pl> szukaj wiadomości tego autora
Eksplorując zasobnik z wyrazami, osobnik <m...@i...pl>
wylosował takie:
> Mam ogromna prosbe, czy ktos moglby mi wytluamczyc fenomenologiczny
> aspekt teorii stresu Lazarusa ?
chodzi o to, że podczas dużego stresu
organizm ludzki wydziela specyficzny zapach
i uwalnia fenomony (fenomeny).
--
masia i tosia w jednym spały domku
masia w szlafroszku a tosia w podomku
http://trener.blog.pl
› Pokaż wiadomość z nagłówkami
1. Data: 2003-02-12 09:42:58
Temat: Re: Teoria Lazarusa - długieOd: m...@i...pl szukaj wiadomości tego autora
>
Bardzo dziekuje Ci za pomoc!
zameczona swiss
--
Wysłano z serwisu OnetNiusy: http://niusy.onet.pl
› Pokaż wiadomość z nagłówkami
1. Data: 2003-02-12 09:44:14
Temat: Re: Teoria LazarusaOd: m...@i...pl szukaj wiadomości tego autora
>
> chodzi o to, że podczas dużego stresu
> organizm ludzki wydziela specyficzny zapach
> i uwalnia fenomony (fenomeny).
>
No a podczas malego stresu wytwarza samomony :)))
Mimo wszystko dzieki za zainteresowanie
swiss
--
Wysłano z serwisu OnetNiusy: http://niusy.onet.pl
› Pokaż wiadomość z nagłówkami
1. Data: 2003-02-12 10:00:24
Temat: Re: Teoria LazarusaOd: "eTaTa" <e...@p...onet.pl> szukaj wiadomości tego autora
Użytkownik "tren R" wydzielił fenomen
| masia i tosia w jednym spały domku
| masia w szlafroszku a tosia w podomku
Prosze zmienić końcówkę na : a Tosia na Tomku.
nie będzie skaleczone
ett
› Pokaż wiadomość z nagłówkami
1. Data: 2003-02-12 10:12:52
Temat: Re: Teoria LazarusaOd: "tren R" <t...@2...antispamior.pl> szukaj wiadomości tego autora
Eksplorując zasobnik z wyrazami, osobnik <eTaTa> wylosował takie:
> Prosze zmienić końcówkę na : a Tosia na Tomku.
> nie będzie skaleczone
ale one małe są jeszcze więc
nie wchodzi w grę parowanie
;-)
--
zerknij człowiecze
mózg ci uciecze
http://www.psphome.htc.net.pl/psychologia.html
› Pokaż wiadomość z nagłówkami
1. Data: 2003-02-12 11:01:34
Temat: Re: Teoria Lazarusa - długieOd: "defric" <d...@w...pl> szukaj wiadomości tego autora
Użytkownik <m...@i...pl> napisał w wiadomości
news:4650.00000a71.3e4a1722@newsgate.onet.pl...
> >
> Bardzo dziekuje Ci za pomoc!
A proszę Cię bardzo ;)
Powodzenia!
defric
› Pokaż wiadomość z nagłówkami
1. Data: 2003-02-12 11:07:00
Temat: Re: Teoria Lazarusa - długieOd: m...@i...pl szukaj wiadomości tego autora
>
>
> A proszę Cię bardzo ;)
> Powodzenia!
Na wszelki wypadek nie podziekuje :)
swiss
--
Wysłano z serwisu OnetNiusy: http://niusy.onet.pl
› Pokaż wiadomość z nagłówkami
| « poprzedni wątek | następny wątek » |