WIWAT 3 MAJ !!!!

Liczba wypowiedzi w tym wątku: 1

1. Data: 2001-05-03 05:19:22

Temat: WIWAT 3 MAJ !!!!
Od: "Miecz - Sławomir" <p...@i...netcom.com> szukaj wiadomości tego autora

PREAMBUŁA

Oblatum de 5 Maii 1791

USTAWA RZĄDOWA

[3 Maja 1791 r.]

W imię Boga, w Trójcy Świętej jedynego.
Stanisław August z Bożej łaski i woli Narodu
Król Polski, Wielki Książe Litewski, Ruski,
Pruski, Mazowiecki, Żmudzki, Kijowski,
Wołyński, Podolski, Podlaski, Inflancki,
Smoleński, Siewierski i Czernichowski, wraz ze
Stanami Skonfederowanymi, w liczbie
podwojnej naród polski reprezentującymi. (...).
[Urywek]

Konstytucja 3. Maja, 1791.

Targowica była tak dobrze protestem przeciw demokratyzacji
społeczeństwa -- w imię przywileju, jak przeciw wzmocnieniu
państwa -- w imię swobód obywatelskich. To był właściwy,
wynikający z całego dziejowego rozwoju i z wytworzonego
przezeń typu stosunków antagonizm: z jednej strony
konserwatyzm, wyrażający się w arystokratyczno-szlacheckim
liberalizmie politycznym Targowicy, a z drugiej ruch
postępowy, reformistyczny, ożywiony silnym duchem
demokratycznym i narodowo-państwowym, utrwalonym
w świetnym pomniku ustawodawstwa polskiego -- w Konstytucji
Trzeciego Maja.

Zdawałoby się, że antagonizm ten powinien był stanowić tło
dla rozwoju prądów politycznych polskich z XIX stulecia.
Zdawałoby się, że duch narodowo-państwowy, ożywiający
patrjotów Sejmu Czteroletniego, powinien był się wzmocnić w
demokratycznych patrjotach XIX stulecia, wobec całkowitego
upadku Rzeczypospolitej i potrzeby jej odbudowania, a
właściwie zbudowania nowego państwa. I tak byłoby
niezawodnie, gdyby nasze ruchy demokratyczno-patrjotyczne
posiadały samoistność i realizm, czerpiący programy
bezpośrednio z życia, jego potrzeb i niedomagań. Ale
demokratyzm w XIX stuleciu stał się poniekąd filją
ogólno-europejskiego demokratyzmu, tamten zaś z natury rzeczy
odznaczał się przedewszystkiem wybitnym politycznym
liberalizmem, bo musiał walczyć z absolutyzmem lub jego
żywemi tradycjami. I choć życie stawiało naszym demokratom
za pierwsze zadanie walkę z tradycjami nierządu, ze
szlacheckim liberalizmem, stworzenie silnej idei państwowej
polskiej, wyrobienie w członkach społeczeństwa zdolności
podporządkowania swych potrzeb, widoków i upodobań
interesowi narodowo-państwowemu, bez czego niema możności
stworzenia zdolnej do życia organizacji państwowej, zwłaszcza
w tak ciężkich warunkach walki, w jakich znalazła się Polska --
oni poszli w kierunku przeciwnym i walcząc o niepodległość
państwową Polski, nosili w duszach ideały antypaństwowe,
wykarmione na liberalizmie demokracji europejskiej...

Jeden z humorystów naszych w żartobliwym feljetonie kiedyś
powiedział, że Trzeci Maj zszedł do grobu bezpotomnie. Jest
w tem głęboka prawda. Naród instynktownie odczuwał wartość tej
wielkiej daty i rocznica Konstytucji stała się świętem
niezapomnianem, ale stronnictwa demokratyczne polskie,
uległszy wpływom obcym, nie poszły wskazaną przez swych
poprzedników drogą. Skutkiem tego idea niepodległości
stopniowo zwyrodniała: największymi bodaj wrogami jej stali
się dziś ci, co najgłośniej o niej mówią -- bo kto powiada, że
chce niepodległej Polski, ale zastrzega się, że musi ona
koniecznie być rzecząpospolitą socjalistyczną, lub oburza się na
myśl, że Polska mogłaby mieć swych żandarmów, policję,
więzienia, że mogłaby się opierać na bagnetach i panować nad
kimś, co sobie nie życzy jej panowania, ten sobie drwi z idei
niepodległości. Takich, co wolą obce panowanie, niż silny rząd
własny, jest w Polsce o wiele więcej, niż się może zdawać, i
niejeden z tych, co szczerze przeklinają pamięć Targowicy, jest
sam w istocie przekonań swych w połowie przynajmniej
targowiczaninem. (...).
[Urywek]

Roman Dmowski, Rozdział VI. -- Odrodzenie polityczne
"MYŚLI NOWOCZESNEGO POLAKA" -- Lwów, 1904.

Całość pod adresem:
http://polradko.home.netcom.com/biblioteka/iso/Konst
ytucja_3_maja_Mysli_nowoczesnego_Polaka.html

Dodatkowo: urywek podrozdziału
zat.: >>Sejm Czteroletni<< "Tragizmu
losów Polski" pióra Jędrzeja Giertycha
znajdujący się pod adresem:
http://polradko.home.netcom.com/biblioteka/iso/Tragi
zm_losow_Polski/iii/viii_b.html

oraz obraz "Konstytucja 3. maja":
http://www.pinakoteka.zascianek.pl/Matejko/Images/Ko
nstytucja_3maja.jpg
namalowany przez Jana Matejko w 1891 r.
poleca w dniu święta narodowego,
--

//
O<<<<M I E C Z>>>>>>>>>>>>
\\

T.N.Roman

mailto:p...@i...netcom.com
http://polradko.home.netcom.com

REGINA REGNI POLONIAE, ORA PRO NOBIS !