Chwilunia i wy narzekacie na stalinizm?

Nieliczne wolne chłopstwo zniknęło bowiem wkrótce całkowicie na skutek
rozpowszechnienia się prawa rzymskiego w Europie -- zostało wchłonięte przez
latyfundia świeckie bądź kościelne. Postęp cywilizacji chrześcijańskiej pociągał za
sobą coraz większy ucisk chłopów, najpierw przemienionych w ludzi przypisanych do
ziemi, a później w odrabiających pańszczyznę. Mogli być razem z ziemią dziedziczeni,
sprzedawani, wymieniani, darowani i dla swoich panów znaczyli często mniej niż bydło.
Wielki mistrz zakonu krzyżackiego Siegfried von Feuchtwangen zwykł, około roku 1300,
mawiać, że nie smakuje mu ani jeden kęs, jeśli przedtem nie każe powiesić kilku
chłopów.

Duchowni i szlachta, tron i ołtarz -- za ich sprawą całe narody były przez tysiąc lat
otaczane pogardą, uciskane, wyzyskiwane. Każdy mógł budować na tyranii tamtego
drugiego. I chociaż często występowali przeciw sobie nawzajem, z socjologicznego
punktu widzenia stanowili jedność, w układzie społecznym trzymali się razem, byli
klasą zorientowaną na władzę i zysk, żyjącą z potu i krwi innych ludzi,
zdemoralizowaną mniejszością, jak pisze ze Strasburga o władcach swoich czasów
Büchner, mniejszością, która "przemienia masy obywateli w harujące bydło".
***********


Polska;

Kolejne konstytucje z lat 1501, 1503, 1532, 1543 przywiązywały chłopa coraz bardziej
do ziemi. Właściwie tylko córki chłopskie mogły opuszczać wieś w celu zamążpójścia.
Konstytucja z 1511 roku głosiła, że małżeństwa córek rolniczych są wolne. O
małżeństwie chłopa decydował pan - jeśli wybranka należała do dóbr innego
właściciela, to było ono praktycznie niemożliwe. Ograniczano również i kobietom prawo
swobodnego zamążpójścia. Wszystkie te postanowienia były kontynuacją procesu
zapoczątkowanego w statucie piotrkowskim z 1496 r.