Skalpel wywołuje efekt placebo tak samo jak pseudoleki. Przykładem jest
artroskopia, czyli wziernikowanie stawu kolanowego, jeden z najczęstszych
zabiegów w ortopedii. Polega on na wykonaniu w kolanie trzech niewielkich
nacięć, przez które lekarze wsuwają kamerę i przepłukują odpowiednim płynem
zniszczoną reumatyzmem chrząstkę stawową. Większość pacjentów twierdziła, że
po takiej operacji bóle przy chodzeniu ustępują, zmniejsza się obrzęk i
sztywność stawu, dzięki czemu mogą się sprawniej poruszać. Dopiero badania
porównawcze 180 osób wykazały, że niemal równie często i tak samo dobrze
czują się pacjenci, u których prof. John D. Bradly z Indiana University w
Indianapolis jedynie upozorował zabieg. Wykonał u nich nacięcia w kolanie i
tylko zamarkował irygację!
"Od dawna miałem wątpliwości dotyczące zasadności tego zabiegu, dlatego
nigdy się mu nie poddałem, choć od wielu lat cierpię na zapalenie stawów" -
przyznał prof. William Tipton, wiceprezes Amerykańskiego Towarzystwa
Chirurgów Ortopedów (AAOS).

46-letnia Lynda McKenzie, malarka i pisarka kanadyjska, cierpiąca na
zaawansowaną chorobę Parkinsona, zdecydowała się poddać nowatorskiej
operacji wszczepienia do mózgu wytwarzających dopaminę komórek pobranych z
poronionych płodów. Dzięki znieczuleniu miejscowemu nie czuła żadnego bólu,
zapamiętała jedynie głuchy warkot wiertarki, za pomocą której lekarz
przewiercał w jej czaszce cztery otwory. Wyraźnie słyszała też, jak
operujący ją prof. Curt Freed, neurochirurg z University of Colorado,
poprosił pielęgniarkę, by podała mu implant. Po zabiegu pacjentka poczuła
się lepiej, niektóre objawy choroby zaczęły ustępować. Była przekonana, że
pomogła jej eksperymentalna metoda leczenia, tymczasem lekarz jedynie
zamarkował operację!

Bacha.