Flyer, pozwolisz, że trochę poczepiam się szczegółów?
Zagadnienie samokontroli mózgu jest bardzo ciekawe. Po pierwszym
zastanowieniu wydaje mi się, że jest ona faktycznie bardzo znikoma - czego
symptomem jest choćby to, że jest to jedyne miejsce w ciele, w którym można
przeprowadzać operacje na żywca, bo nie odczuwa bólu. Łatwo też można go
oszukać - używki takie jak alkaloidy czy opiaty udają neuroprzekaźniki
używane przez mózg do wewnętrznej komunikacji. Wydaje mi się, że albo mózg
jest w miarę prawidłowo zbudowany (a jego budowa i funkcjonowanie w znacznej
mierze uwarunkowane są genetycznie) albo szwankuje, a jego właściciela szlag
trafia. Czyli to kwestia doboru naturalnego i nie było dotąd potrzebne
jakieś wyższe centrum kontroli.
Wariujące komórki ciężko jest samodzielnie przywołać do porządku - próbuj
samodzielnie oduczyć się padaczki albo halucynacji. Dopiero farmakologia
może coś pomóc, ale to nie jest autonomiczna kontrola.
Wydaje mi się, że organem kontrolnym dla mózgu jest inny mózg, dostarczający
informacji zwrotnej odnośnie świata zewnętrznego. Może to jest właśnie
powód, dla którego pojedynczy człowiek nie ma jakiegoś nadrzędnego centrum
kontroli - w końcu nawet paleontologiczne znaleziska zdają się świadczyć o
tym, że ludzie zawsze byli istotami stadnymi.

Co do ewolucji:
1. Utrata samokontroli - może bardzie prawdopodobna jest teza, że mózg nigdy
siebie nie kontrolował, a wyobraźnia była zawsze czynnikiem ułatwiającym
przeżycie. Łatwiej w końcu przeżyć komuś, kto widzi tygrysy tam, gdzie ich
nie ma, niż komuś, kto ich nie widzi tam, gdzie są :).
2. Nadmiarowość tkanki mózgowej - na pewno nie była błędem energetycznym. U
dorosłego człowieka mózg pochłania 40% energii, a jest to mózg już
ukształtowany, z odsianymi neuronami, które nie były potrzebne. A co z
mózgiem dziecka, który jeszcze nie osiągnął pełnej sprawności? Substancje
potrzebne do utrzymania takiej masy komórek nerwowych wykorzystywane są też
przez tkankę mięśniową i kostną, zatem wszelkie marnotrawstwo mściłoby się
strasznie na marnotrawnym organizmie. Nie miałby szans w konkurencji z
innymi, które robiłyby to samo mniejszym kosztem. Jedyne wytłumaczenie tego,
że pojawiło się tak wiele neuronów do zagospodarowania, jakie mi trafia do
przekonania, to to, że mózg jakiegoś naszego narażony był na uszkodzenia
bardziej niż kiedykolwiek przedtem i musiała wykształcić się jakaś rezerwa
gotowa na przejecie roli zniszczonych komórek. Może mają rację ci, którzy
upatrują przyczynę tego zjawiska w przejściu naszych małpich na otwarte
tereny, gdzie słońce niemiłosiernie wyprażało czaszkę. Na to jeszcze
nałożyło się przejście na wyjątkowo aktywny tryb życia, co tym bardziej
groziło udarem cieplnym. Ten pierwotny nadmiar nie mógł być zbyt duży, co
zresztą widać, gdy się śledzi wiadomości z wykopalisk paleontologicznych.

> - "nadmiarowosc" tkanki mozgowej umozliwila (w toku ewolucji)
> wyodrebnienie sie wyraznych osrodkow zawiadujacych roznymi
> dzialaniami/zachowaniami itd.

A z tym już się mogę zgodzić. Ale pod warunkiem, że gdzieś po drodze
zmieniły się warunki i niedawna żelazna i konieczna rezerwa stała sie
nadmiarem, z którym należało coś zrobić (zużytkować albo się go pozbyć).

> [ Blad energetyczny niedawno wyjasnialem w rozmowie z Allem - to cos jak
> slepa kiszka u czlowieka - juz nie sluzy niczemu ale pochlania energie
> na swoja budowe, istnienie i dodatkowo powoduje powiklania chorobowe -
> mimo iz nadal do niczego nie sluzy.

Zły przykład. Ślepa kiszka to nadal funkcjonalny kawałek jelita i służy do
trawienia pokarmu. Jedyny z nią problem, to jej konstrukcja - trochę zbyt
łatwo może ją coś zaczopować i dopiero wtedy zaczynają się kłopoty - z
powodu żyjących w niej symbiotycznych bakterii, które też chcą żyć. Ale nie
sprawia więcej kłopotu niż np. Połączenie przełyku i przewodu oddechowego,
co grozi zachłyśnięciem. Są rozwiązania, które eliminują tę niedogodność,
np. niemowlęta moga bez przeszkód jednocześnie przełykać i oddychać. Ale
zmiany anatomiczne wynikające z rozwoju głośni, niezbędne do nawiązania
komunikacji z innymi osobnikami, przywracają niestety wadliwą budowę.

> Na marginesie - moze stad bierze sie slawetne 10% uzywanego mozgu - 90%
> nieuzywanego (chyba takie sa te proporcje).

A to już są dane przestarzałe. Albo mózg jest używany albo zbędne neurony są
usuwane. Żelazna ekonomia. Rezerwa nie może byc zbyt duża ani też zbyt mała.
Zdaje się, że odkryto niedawno, ze w dojrzałym mózgu ciągle istnieją komórki
embrionalne, z których mogą powstawać nowe pokolenia neuronów - to jest ta
rezerwa dorosłego człowieka. Ale co do szczegółów, to musiałbym jeszcze
pokopać w wolnym czasie, ograniczonym, niestety :(

Pozdrowienia
Mefisto