Świętoszek, w teatrze ubaw po pachy.

Liczba wypowiedzi w tym wątku: 1

1. Data: 2013-10-03 01:29:39

Temat: Świętoszek, w teatrze ubaw po pachy.
Od: Adrenalinka <7...@m...pl> szukaj wiadomości tego autora

Problematyka "Świętoszka"

Świętoszek jest dziełem piętnującym często spotykane w siedemnastowiecznej Francji
zjawiska, takie jak fałszywa, powierzchowna pobożność, obłuda czy interesowanie się
życiem innych. Nie przymykał oczu na obserwowane negatywne zjawiska, przez co
przysporzył sobie wielu wrogów, ludzi, którzy zajmowali się tylko przyziemnymi
korzyściami. Z ust Tartuffe'a padają takie słowa:

"(...) zło naszych postępków w ich rozgłosie leży.
Zgorszenie świata - oto, co sumienie gniecie,
I wcale ten nie grzeszy, kto grzeszy w sekrecie".

Myśl tę można porównać z mottem przewodnim Anieli Dulskiej, tytułowej bohaterki
komedii Gabrieli Zapolskiej pt. "Moralność pani Dulskiej", a mianowicie:
"(...) na to mamy cztery ściany i sufit, aby brudy swoje prać w domu i aby nikt o tym
nie wiedział."

Tytułowy bohater sztuki Moliera, Tartuffe, jest mężczyzną w średnim wieku, o dużym
uroku osobistym. Najczęściej określany bywa jako obłudnik, choć towarzyszą mu również
inne przymiotniki o negatywnym wydźwięku, jak na przykład: próżny, wyrachowany,
niewdzięczny, zachłanny, przebiegły, bezwzględny. Swój prawdziwy charakter skrywa pod
powierzchnią fałszywej pobożności. Udając cnotliwego i skromnego chrześcijanina, jest
jednocześnie człowiekiem, który lubi uciechy życia doczesnego - nie stroni od dobrego
jedzenia, rozkoszy cielesnych oraz kosztowności. Przybiera maskę osoby głęboko
wierzącej, chętnie niosącej pomoc innym - jeszcze biedniejszym od siebie, a także
umiejącej dotrzeć do ludzkich uczuć.

Orgon, zafascynowany jego "pobożnością", zaprasza go pod własny dach nie
przypuszczając, co czeka go ze strony przybysza. Świętoszek pozorami religijności i
skromności bez większych problemów "obkręca sobie wokół palca" pana domu i jego
matkę. Ci natomiast nie tylko strofują najbliższych, którzy nie postrzegają
Tartuffe'a jako pobożnego i cnotliwego, lecz swym zachowaniem działają na szkodę
całej rodziny. Pozostali jej członkowie oraz służba nie dali się zwieść grze oszusta.
W domu Orgona Tartuffe pełni funkcję osoby troszczącej się o ład, zachowanie
religijności, honoru i dobrego imienia. Jednocześnie we wszystkim doszukuje się
grzechu. Usiłuje udzielać domownikom rad i wskazówek, za co Orgon jest mu wdzięczny.
Swoim przybyciem do domu Orgona wprowadza niezgodę między nim a resztą rodziny. Pan
domu, będąc całkowicie zaślepionym jego rzekomą świętością, nie zauważa, że przybysz
usiłuje uwieść mu żonę, a jednocześnie chce ożenić się z jego córką, aby stać się
właścicielem jego majątku. Tak też się dzieje, lecz nie wskutek małżeństwa z
Marianną, a w wyniku darowizny ofiarowanej mu przez jego dobroczyńcę.

Prawdziwe zamiary Świętoszka zostają zdemaskowane w wyniku zasadzki przygotowanej
przez Elmirę. Dopiero wówczas Orgon i pani Pernelle dostrzegają prawdziwe oblicze
Tartuffe'a. Gdy oczom wszystkich mieszkańców ukazał się rzeczywisty obraz gościa
przebywającego w ich domu, cyniczny oszust wyrzuca z domu Orgona i całą rodzinę. W
tej scenie ukazuje swą bezwzględność i przebiegłość. Nie towarzyszy mu skrucha ani
poczucie winy. Postanowił zawiadomić króla o powierzonych mu w tajemnicy przez Orgona
dokumentach, jednak jak się później okazało, przysporzyło mu to tylko kłopotów, zaś
całej rodzinie sprawiedliwego zakończenia całej sprawy. Król bowiem rozpoznaje w nim
poszukiwanego od dawna przestępcę, zaś Orgonowi zwraca powierzony niegodziwcowi
majątek.