Ikselka-dla niedouczonej.Tonio wyczuwal doskonale,ze wdziek
narodu,jego zdolnosc zachwycania,uwodzenia,moze byc bronia nie mniej
potezna,niz armaty,ze swiat zupelnie inaczej odnosi sie do
narodu,który mu zainponowal stylem forma czarem.Przebywajac wiele za
granica mial sposobnosc nieustannego konfrontowania urody polskiej(w
szerszym oczywiscie znaczeniu)z urodami innych nacji europejskich,lub
nawet amerykańskich.I z tych konfrontacji wracal przygnebiony.Zdarzalo
mi sie czasem wysluchiwac tych jego jeków i sarkań,zanim jeszcze
wrazenia,wywiezione z Anglii,Wloch,Stanów rozplynely nie w polskiej
szarosci.Byl tym bardziej rozgoryczony,iz widzial w nas material
pierwszorzedny,iz Polacy,pelni temperamentu,fantazji,wrazliwosci na
sztuke mogliby wedlug niego podbic swiat,gdyby jakas straszliwa
kombinacja sklerozy,zasciankowosci,pruderii,patosu i
wysilonej,wojskowej meskosci nie usztywniala ich najokropniej.Jakiez
to straszne-odezwal sie nagle,gdy pewnego razu szlismy Nowym
Swiatem.Co?-zapytalem.Twarze-odpowiedzial.Sprawdzale
m na sobie
zachowania Tonia,to dziala.