a...@o...net.nz <a...@o...net.nz> wrote:
>
> żebym odsapnął
> przed wschodem słońca
> przy zachodzącej pełni księżyca
> https://youtu.be/wMqTSxzKKtQ
> to zaKochana mi zadedykowała
> https://youtu.be/E_OL6tcgLMQ
> słucham ściągając e-pocztę
> zerkając tu dorzucam
> na virtualną tacę :
> ___________________
> __________________
>
> pomijając uboczne , skutki
> fundaMentalne działanie
> * szczepionek * powód
> bo już nie wystarcza
> wiara ( w ) pieniądz
> szczęścia pigułka
> dla rasy pracującej
> ulepszanej genetycznie
>
> https://www.bilibili.com/video/BV1mv411P7vQ?share_so
urce=copy_web
>
> " zwierzęcy " człowiek
> musi poddać się teraz
> transhumanizmowi :
> system niewolnictwa
> za powszechną zgodą
> * wolna * miłość niewoli
>
> https://youtu.be/CqwrwwOzVcQ
>
> Utrata punktów orientacyjnych
> to podstawa społeczeństwa totalitarnego
> a zniknięcie indywidualnej odpowiedzialności
> jest nieuniknioną konsekwencją
>
> https://youtu.be/XpddYZeOSxY
>
> https://youtu.be/fIu2_VxlCcI
>
> za aborcją , ale
> przeciw karze śmierci
> wolność każdego człowieka
> do dysponowania swoim ciałem
> ale także szczepienia obowiązkowe
> dla wszystkich zasada ostrożności ale
> zakaz dyskusji o ryzykach vaxx covid , itd :
>
> https://lecourrierdesstrateges.fr/2022/05/13/nouveau
-dossier-vaccins-covid-et-controle-des-populations-v
ia-les-nanoreseaux-injectes/
>
>
> " przeTłumaczone " Google'm :
>
> Kilka zespołów niezależnych badaczy
> obserwowało za pomocą mikroskopii i spektroskopii
> zawartość eksperymentalnych szczepionek przeciwko Covidowi.
> Zidentyfikowane nanotechnologie i ich analiza pozwalają zrozumieć,
> co przemysł farmaceutyczny i osoby działające za kulisami
> testuje z obywatelami.
> Opinia publiczna jest słabo poinformowana
> o możliwościach technologicznych,
> które pojawiły się w ciągu ostatnich 15 lat
> i które umożliwiły badanie i kontrolowanie
> nie przestrzeni, ani głębin morskich,
> ale ludzkiego ciała, a zwłaszcza mózgu
> dzięki nanobiotechnologii.
>
> Nanotechnologia w 4 szczepionkach
> Ostatnie odkrycia (2021-2022)
> poprzez niezależną obserwację i analizę
> surowic szczepionkowych przez biologów,
> i także chemików,
> specjalistów w nanotechnologii , biotechnologii
> ekspertów w dziedzinie bioinformatyki,
> telekomunikacji bezprzewodowej,
> nanosieci , Internetu rzeczy,
> pozwalają nam stopniowo zrozumieć
> Praca dr Campry, Mika Andersena i innych
> multidyscyplinarnych zespołów dostarcza dowodów na to,
> co obserwuje się w surowicach szczepionkowych 4 produktów,
> które obecnie otrzymały pozwolenie na dopuszczenie do obrotu:
> Pfizer , Moderna, AstraZeneca, Johnson & Johnson.
> Porównanie wyników związanych z obserwacją surowic
> z informacjami z publikacji naukowych
> stało się czytelne pozwala zrozumieć zagadkę :
>
> jaka może być wydajność lub szkodliwość nanocząstek w organizmie,
> nano-outerów , nanoanten to bezprzewodowa nanosieć komunikacyjna.
> jaki wpływ może mieć nanotechnologia na DNA i na neurony


NANOCZĄSTKI:

1. Wplyw na DNA mózgu:

https://nanonet.pl/nanoczastki-powoduja-uszkodzenie-
dna-komorek-mozgowych/


2. Inne zagrożenia, występowanie i zastosowania (uprzedzam, że ten link u
mnie już nie działa - wklejam go razem z zachowaną w zasobach treścią):

http://cybra.lodz.pl/Content/8979/Medycyna_Pracy_201
0_T_61_nr_2_(183-189).pdf


Medycyna Pracy 2010;61(2):183-189
(C) Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi
http://medpr.imp.lodz.pl
Stella Bujak-Pietrek
NARAŻENIE NA NANOCZĄSTKI
W ŚRODOWISKU PRACY JAKO ZAGROŻENIE DLA ZDROWIA. PROBLEMY OCENY EKSPOZYCJI
ZAWODOWEJ
OCCUPATIONAL EXPOSURE TO NANOPARTICLES. ASSESSMENT OF WORKPLACE EXPOSURE
Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera, Łódź Zakład Psychologii Pracy
PRACA POGLĄDOWA
Streszczenie
Nanotechnologia, która jest obecnie jedną z najpopularniejszych gałęzi
nauki, to technika umożliwiająca wytwarzanie oraz stosowanie struktur o
wielkościach nanometrowych, a jej produkty znajdują zastosowanie niemalże
we wszystkich dziedzinach życia. Nanocząstki, czyli struktury, których
przynajmniej jeden wymiar nie przekracza 100 nanometrów (1 nm = 1×10-9 m),
są wykorzystywane w mechanice precyzyjnej, elektronice, medycynie,
kosmetyce, przemyśle farmaceutycznym i innych dziedzinach. Ze względu na
małe wymiary nanostruktury wykazują zdecydowanie odmienne właściwości
fizykochemiczne, nieznane dla tych samych materiałów występujących w skali
makroskopowej. Intensywny rozwój nanotechnologii niesie za sobą, oprócz
szerokiego spektrum możliwości aplikacji, również nowe, nieznane dotąd
zagrożenia dla zdrowia człowieka. Technologia dotycząca nanocząstek
rozwinęła się stosunkowo niedawno, stąd też większość zagadnień z nią
związanych (zwłaszcza tych, które dotyczą ryzyka zdrowotnego i wpływu na
środowisko) pozostaje dotychczas poza naszą wiedzą i jest w trakcie szeroko
zakrojonych badań. Zarówno nanocząstki uwalniane w różnorodnych procesach
technologicznych jako produkty uboczne, jak i nanocząstki celowo
projektowane i wytwarzane mogą stanowić zagrożenie dla człowieka. Istotnym
problemem dotyczącym oceny narażenia jest brak przepisów prawnych
regulujących i określających standardy higieniczne, które obowiązywałyby
przy produkcji i zastosowaniu nanocząstek. Nie zostały też dotychczas
opracowane normy, zgodnie z którymi możliwe byłoby przeprowadzenie oceny
ryzyka. Oddzielnym problemem badawczym jest właściwy dobór aparatury
pozwalającej na pomiar w powietrzu cząstek o bardzo małych wymiarach,
zarówno ich liczby w określonej objętości powietrza, jak i masy cząstek
oraz ich powierzchni. W niniejszym artykule przedstawiono możliwości i
zakres oceny narażenia na nanocząstki oraz opisano dostępną aparaturę
służąca do zliczania i szacowania parametrów, które określają ekspozycję na
najdrobniejsze cząstki. Med. Pr. 2010;61(2):183-189
Słowa kluczowe: nanocząstki, nanotechnologia, narażenie zawodowe, ocena
ryzyka, skutki zdrowotne
Abstract
Nanotechnology is currently one of the most popular branch of science. It
is a technology that enables designing, manufacturing and application of
materials and structures of very small dimensions, and its products are
applied in almost every field of life. Nanoparticles are the structures
having one or more dimensions of the order of 100 nm or less. They are used
in precise mechanics, electronics, optics, medicine, pharmacy, cosmetics
and many other spheres. Due to their very small size, nanostructures have
completely different and specific properties, unknown for the bulk of
materials. Fast-growing nanotechnology provides a wide spectrum of
applications, but it also brings about new and unknown danger to human
health. Nanotechnology is the branch that has developed rather recently,
and much information about health risk and its influence on the environment
is beyond our knowledge. Nanoparticles, released in many technological
processes, as well as manufactured nanoparticles can induce occupational
hazards to workers. The lack of regulations and standards, compulsory in
the manufacture and use of nanoparticles is a fundamental problem faced in
the evaluation of exposure. Another problem is the choice of proper
measurement equipment for surveying of very small particles -- their number,
mass and surface area in the workpost air. In this article, the possibility
and scope of exposure assessment is discussed and a brief specification of
available instrumentation for counting and assessing the parameters
essential for classifying the exposure to nanoparticles is presented. Med
Pr 2010;61(2):183-189
Key words: nanoparticles, nanotechnology, occupational exposure, risk
assessment, health effects
Adres autorki: Zakład Środowiskowych Zagrożeń Zdrowia, Instytut Medycyny
Pracy im. prof. J. Nofera, ul. św. Teresy 8, 91-348 Łódź, e-mail:
s...@i...lodz.pl
Nadesłano: 15 grudnia 2009
Zatwierdzono: 30 grudnia 2009
Praca wykonana w ramach grantu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego,
decyzja nr 5052/B/P01/2010/38, pt. ,,Wskaźniki ekspozycji na nano- cząstki w
środowisku pracy i ich wpływ na czynność układu oddechowego". Kierownik
projektu: dr hab. med. I. Szadkowska-Stańczyk.

184 S. Bujak-Pietrek Nr 2
WPROWADZENIE
Nanotechnologia, w obecnych czasach najszybciej roz- wijająca się gałaź
wiedzy, skupia szereg innych nauk, wśród których wymienić można biologię i
inżynierię molekularną, fizykę czy chemię. Zajmuje się projekto- waniem,
wytwarzaniem i wykorzystaniem nanomate- riałów i znajduje zastosowanie
zarówno w technologiach przemysłowych, jak i życiu codziennym. Produkty na-
notechnologii nazwane zostały nanocząsteczkami i de- finiowane są jako
obiekty, których przynajmniej jeden wymiar nie przekracza 100 nm.
Nanotechnologia daje możliwość rewolucyjnych rozwiązań w dziedzinie mate-
riałów, które wykazują osobliwe właściwości ze względu na ich nanometrowe
wielkości i możliwość kontrolowa- nia na poziomie pojedynczych molekuł.
Historia nanotechnologii zaczęła się w 1959 roku wy- głoszeniem przez
Richarda P. Feynmana, fizyka-nobli- stę, referatu zatytułowanego ,,There is
plenty of room at the bottom" (,,Tam na dole jest mnóstwo miejsca"), w
którym zasugerował, że możliwe będzie budowanie obiektów atom po atomie
oraz przedstawił koncepcję miniaturyzacji i możliwości wynikające z
nanotechno- logii. Dopiero jednak odkrycie w latach 80. XX wieku
skaningowego mikroskopu tunelowego, o zdolności rozdzielczej rzędu
pojedynczych atomów, umożliwi- ło tworzenie i badanie nanostruktur. Możliwe
stało się tworzenie studni, kropek czy drutów kwantowych. Z ko- lei dalsze
badania doprowadziły do odkrycia nowych struktur w skali nanometrowej, tj.
fullerenów i nano- rurek węglowych. Obecnie nanotechnologia rozwija się w
kierunku możliwości modyfikowania i tworzenia rzeczy i materiałów z atomową
precyzją. Przewiduje się, że w przyszłości nanotechnologia będzie dziedziną
znaj- dującą zastosowanie w każdej sferze życia.
Mimo że nanotechnologia jest stosunkowo młodą dziedziną nauki i techniki,
to same nanocząstki nie są niczym nowym. Występują one dość powszechnie w
śro- dowisku, towarzysząc przede wszystkim procesom spa- lania i innym
związanym z obróbką termiczną. Obecne w środowisku nanocząstki są, ze
względu na pochodze- nie, klasyfikowane jako naturalne i antropogeniczne.
NANOCZĄSTKI NATURALNE
Cząstki naturalne to te, które pojawiają się w powie- trzu na skutek
naturalnych procesów erozji, rozkładu czy utleniania minerałów bądź
związków organicz- nych. Mogą one powstawać również podczas pożarów lasów
czy wybuchów wulkanów. Zdecydowana więk-
szość nanocząstek powstaje jednak na skutek działal- ności człowieka i to
zarówno jako produkty uboczne wielu procesów, jak i celowo wyprodukowane
cząstki o wielkościach nanometrowych. Cząstki o rozmiarach nanometrowych,
które nie zostały zaprojektowane i wyprodukowane celowo, określa się
terminem 'ultra- fine' -- cząstki ultradrobne.
NANOCZĄSTKI ANTROPOGENICZNE
Środowisko komunalne
Cząstki ultradrobne, które występują w środowisku miejskim, to cząsteczki
pochodzenia antropogeniczne- go, które są wytwarzane jako produkty uboczne
w róż- nych procesach. Jednymi z najzwyklejszych procesów, w których
powstają cząstki o wielkościach rzędu kil- kudziesięciu nanometrów, są
gotowanie i smażenie (1). Zasadniczym jednak źródłem zanieczyszczenia
środo- wiska nanocząsteczkami są procesy spalania, wśród których możemy
wymienić emisję z ciepłowni, elek- trociepłowni czy chociażby z gospodarstw
domowych (spalanie opału), oraz emisję spalin w ruchu ulicznym
(samochodowym). W tym ostatnim przypadku emisja cząstek dotyczy spalin z
silników diesla, gdzie powstają one na skutek niepełnego spalania oleju
napędowego. Ponad 90% cząstek powstałych w wyniku spalania ole- ju
napędowego ma średnicę aerodynamiczną mniejszą niż 1 ?m (2). W środowisku
miejskim, gdzie poziom emisji jest niekiedy bardzo wysoki, może dochodzić
do dużego narażenia osób na cząstki ultradrobne czy na- nocząstki.
Środowisko pracy
W wielu gałęziach przemysłu i na różnorodnych sta- nowiskach pracy, gdzie
emitowane są różnego rodzaju pyły i dymy, również bardzo powszechne jest
narażenie na cząstki o wielkościach nanometrowych. Narażenie na nanocząstki
w środowisku pracy może dotyczyć osób zatrudnionych w odlewniach żeliwa
(3,4), w prze- myśle (wydobywczym, chemicznym, kosmetycznym, spożywczym),
przy produkcji farb i materiałów wystę- pujących w postaci proszków.
Procesy technologiczne, podczas których uwalniane są największe ilości
nano- cząstek, to przede wszystkim spawanie, wytapianie, zgrzewanie,
wulkanizacja, lutowanie (5), a także spa- lanie paliw, czyli takie procesy,
które nierozerwalnie łączą się z obróbką termiczną. Ich emisja może wy-
stępować również podczas niektórych pyłotwórczych działań mechanicznych,
takich jak polerowanie, cięcie czy szlifowanie (6).

Nr 2 Narażenie na nanocząstki w środowisku pracy 185
Oddzielną grupę stanowią tzw. nanocząstki projek- towane, czyli struktury
o rozmiarach rzędu kilku lub najwyżej kilkudziesięciu nanometrów,
wytwarzane ce- lowo i stosowane w procesach nanotechnologicznych. Z uwagi
na bardzo szybki rozwój nanotechnologii co- raz większym zagrożeniem może
stać się ekspozycja na nanocząstki projektowane. Narażeni na nie mogą być
pracownicy zatrudnieni przy ich produkcji czy obrób- ce, ale również osoby
użytkujące wspomniane nano- produkty.
WŁAŚCIWOŚCI I RYZYKO ZDROWOTNE
Nanocząstki ze względu na bardzo małe rozmiary mają specyficzne
właściwości, zdecydowanie inne niż cząstki zbudowane z tych samych atomów,
ale o więk- szych rozmiarach. Mają one relatywnie niską masę, zmienioną
reaktywność, wykazują tendencję do szyb- kiej aglomeracji, a także mogą
mieć o kilkaset stopni Celsjusza niższe temperatury topnienia. Efekty te są
związane z bardzo dużym stosunkiem powierzchni do objętości nanocząstki.
Unikatowe właściwości na- nocząstek stwarzają szerokie możliwości ich
stosowa- nia praktycznie w każdej dyscyplinie nauki i techniki, a
dopracowanie metod wytwarzania tych struktur umożliwia produkcję i
stosowanie nanomateriałów na szeroką skalę.
Liczba branż i gałęzi gospodarki, które zajmują się wytwarzaniem
nanocząstek bądź ich zastosowaniem, jest coraz większa. Wśród struktur,
które są produk- tami nanotechnologii możemy wymienić tworzywa sztuczne,
sztuczne włókna, fulereny, nanorurki, na- nokapsułki, liposomy, dendrymery
i wiele innych. Produkty te wykorzystywane są w wielu dyscyplinach
związanych z elektroniką, mechaniką, medycyną i in- nymi gałęziami
przemysłu. Znajdują zastosowanie w takich materiałach, jak produkty o
właściwościach biobójczych, jako opatrunki, powłoki, fugi, zaprawy klejące
czy polimery.
Paradoksalnie, te same właściwości nanocząstek, które decydują o
możliwościach ich szerokiego wyko- rzystania, mogą wywoływać negatywne
efekty w or- ganizmie człowieka. Z tego powodu coraz częstszym zagrożeniem
pojawiającym się na stanowiskach pracy jest narażenie na produkty
nanotechnologii, czyli na- nocząstki projektowane, a ryzyko związane z
naraże- niem dotyczy zarówno cząsteczek uwalnianych jako produkty uboczne
podczas różnorodnych procesów technologicznych, jak i nanocząstek
projektowanych, chociaż może w mniejszym stopniu.
Toksyczność tych struktur zależy od wielu czynni- ków, wśród których należy
wymienić przede wszyst- kim właściwości fizyczne i chemiczne (w tym ich
rozmiar, skład chemiczny i rozpuszczalność). Cyto- toksyczność niezwiązana
ze składem chemicznym może wynikać z zależnych od powierzchni możliwo- ści
adhezji nanocząstek na komórkach oraz ich wnika- nia do wnętrza komórek.
Ponadto, na efekt zdrowotny może wpływać stężenie nanocząstek w powietrzu
sta- nowiska pracy oraz czas narażenia pracownika. Istot- nym czynnikiem
wydaje się też droga narażenia, czyli sposób, w jaki nanocząstki mogą
dostać się do orga- nizmu człowieka. Ekspozycja na nanocząstki podczas ich
wytwarzania i użytkowania może zachodzić po- przez układ oddechowy, kontakt
skórny bądź drogą pokarmową.
Układ oddechowy jest główną drogą, którą emito- wane do środowiska cząstki
mogą dostać się do orga- nizmu i z łatwością osiągnąć najdrobniejsze
oskrzela i pęcherzyki płucne. Nanocząstki w układzie odde- chowym mogą
powodować zupełnie odmienne efekty zdrowotne niż większe cząstki. Ponadto
badania ekspe- rymentalne wskazują na zdolność penetracji tych struk- tur
do innych narządów i tkanek, co może skutkować określonymi efektami
zdrowotnymi w strukturach od- ległych od drogi wdychania nanoczastek (7).
Badania toksykologiczne i epidemiologiczne pokazują, że drob- ne cząstki
stałe (poniżej 1000 nanometrów, niespeł- niające jeszcze kryteriów dla
nanocząstek), uwalniane do środowiska w różnych procesach technologicznych
czy też jako produkty spalania (np. w silnikach Diesla) mogą być
niebezpieczne dla zdrowia człowieka i wy- woływać różne efekty biologiczne.
Wiele doniesień wskazuje, że najpoważniejszymi efektami zdrowotnymi
wynikającymi z narażenia za- wodowego czy środowiskowego na takie cząstki
są cho- roby układu oddechowego i układu krążenia (8-10). Ponadto
ekspozycja na bardzo drobne cząstki może prowadzić do takich szkodliwych
efektów zdrowot- nych, jak podrażnienia oczu i dróg oddechowych, zaburzenia
w funkcjonowaniu śródbłonka naczyń, wrażliwość na infekcje dróg
oddechowych, przewlekłe choroby płuc, a nawet nowotwory (11).
Badania skutków zdrowotnych narażenia na ,,pro- jektowane" nanocząstki o
wymiarach poniżej 100 na- nometrów ograniczone są w zasadzie wyłącznie do
badań eksperymentalnych na zwierzętach i liniach komórkowych (12,13).
Narażenie na nanocząstki dro- gą oddechową może być przyczyną postępujących
pro- cesów zwłóknieniowych nawet po pojedynczym czy

186 S. Bujak-Pietrek Nr 2
krótkotrwałym narażeniu (11,14,15). Eksperymenty wskazują, że różnego typu
nanocząstki projektowa- ne mogą przemieszczać się z płuc do układu krążenia
i poprzez naczynia do różnych organów i układów, w tym również do mózgu
(16). Transport nanocząstek do obszarów innych niż układ oddechowy jest
istot- ny z punktu widzenia efektów, jakie mogą pojawić się w narządach
stanowiących cel drugorzędowy. W od- niesieniu do mechanizmów komórkowych
badania eksperymentalne wskazują, że zasięg, w jakim procesy te zachodzą,
zależy od kilku czynników, wśród których wymienić należy rozpuszczalność
cząstek w płynach biologicznych, rozmiar cząstek lub agregatów, któ- re
tworzą, rodzaj tkanki docelowej oraz integralność śródbłonka (17).
Badania toksykologów skupiają się na mechani- zmach działania nanocząstek w
organizmie, jednak do- tychczas nie ma szczegółowych informacji dotyczących
wpływu tych cząsteczek na komórki i struktury ko- mórkowe. Stres
oksydacyjny spowodowany produkcją wolnych rodników jest zasadniczym
mechanizmem, poprzez który nanocząstki mogą przyczyniać się do wywoływania
niekorzystnych objawów zdrowotnych (18-21,12). Odpowiedź w postaci stresu
oksydacyjne- go może pojawiać się z różną szybkością w zależno- ści od
rodzaju nanocząstek, przy czym cząstki metali przejściowych znacznie ten
proces przyspieszają (22). Wolne rodniki powodują uszkodzenia struktur
biolo- gicznych w procesach peroksydacji lipidów, utleniania białek oraz
poprzez oksydacyjne uszkodzenia DNA. Stres oksydacyjny może indukować
również reakcję zapalną w komórkach poprzez m.in. aktywację czyn- ników
transkrypcyjnych, takich jak NF-kB czy biał- ka AP1 (23-25). W badaniach in
vitro obserwowano istotny spadek poziomu zredukowanego glutationu, spadek
aktywności dysmutazy ponadtlenkowej oraz wzrost produktów peroksydacji
lipidów (26).
ELEMENTY OCENY NARAŻENIA
NA NANOCZĄSTKI W ŚRODOWISKU PRACY
W celu ochrony przed narażeniem zawodowym pra- cowników eksponowanych na
nanoaerozol opracowy- wane są procedury i urządzenia do monitorowania ich
stanowisk pracy. Oszacowanie ryzyka zdrowotnego osób narażonych na
działanie nanocząstek wiąże się z określeniem stopnia ekspozycji
indywidualnej pra- cowników na te cząsteczki w warunkach pracy. Nie wiadomo
jednak, co ma większy wpływ na pojawienie się efektów zdrowotnych u osób
narażonych na nano-
cząstki -- liczba cząstek czy też może ich masa. Z tego powodu istnieje
kilka metod pomiaru narażenia, któ- re określają stężenie liczbowe
(stosunek liczby cząstek danego przedziału ich wielkości do całkowitej
liczby cząstek fazy rozproszonej), stężenie masowe (stosunek masy cząstek z
określonego przedziału ich wymiarów do całkowitej liczby cząstek frakcji
rozproszonej (27)) czy pole powierzchni cząstek wchodzących w skład
nanoaerozolu. Masa może nie stanowić dobrego wskaźnika oceny narażenia na
nanocząstki. Stężenie liczbowe nanocząstek, w przeciwieństwie do stężenia
masowego, jest w większości przypadków dość wyso- kie. Całkowita masa
frakcji ultrafine pyłu może sta- nowić mniej niż 1% całkowitej jego puli,
natomiast liczba tych cząsteczek może sięgać 80% ogółu cząstek wchodzących
w skład pyłu. Jedna cząsteczka o śred- nicy 10 ?m ma taką samą masę jak
miliard cząstek o średnicy 10 nm. Ponadto, nie masa cząsteczek wy-
stępujących w powietrzu, ale ich liczba i rozmiar są pa- rametrami, które w
przypadku efektów zdrowotnych mają dużo istotniejsze znaczenie. Prace z
ostatnich lat wykazały, że o toksyczności cząstek i potencjal- nym efekcie
zdrowotnym u człowieka może decydo- wać nie tyle liczba nanocząstek w
objętości powietrza, ile właśnie ich powierzchnia. Badania na zwierzętach
dla tego ostatniego parametru wykazały zależność ,,dawka-efekt" (28,29).
Nanocząstki stanowią bardzo małą frakcję w cał- kowitej masie aerozolu i z
tego względu nie mogą być oznaczane metodami wagowymi. Ponadto są one
zdecydowanie za małe, by określić je metodami in- strumentalnymi, w których
wykorzystywane jest rozszczepienie światła. Komercyjnie dostępne instru-
menty do oznaczania nanocząstek mogą mierzyć ich stężenie liczbowe i
masowe, a także powierzchniowe, ale przeważnie oprócz cząstek o rozmiarach
nanome- trowych mierzą one również cząstki większe.
STĘŻENIE LICZBOWE NANOCZĄSTEK
Jedną z metod umożliwiających oznaczenie stężenia ilościowego nanocząstek w
powietrzu jest technika bazująca na powiększaniu rozmiaru cząsteczek w at-
mosferze nasyconych par do wielkości mierzalnej w układzie laserowego
licznika optycznego. Najszer- sze zastosowanie ma tutaj kondensacja pary
alkoholu (najczęściej butanolu) na cząsteczkach. Kondensacyjny licznik
cząstek (condensation particle counter -- CPC) może oznaczać cząstki o
wielkościach mieszczących się w zakresie 3-3000 nm.

Nr 2 Narażenie na nanocząstki w środowisku pracy 187
Urządzenie to może być zasilane sieciowo lub za pomocą akumulatora,
dlatego może służyć do określe- nia źródła emisji nanocząstek. W aparatach
tego typu próbka aerozolu przechodzi przez saturator, którego ciepło
powoduje parowanie cieczy służącej do kon- densacji. Powietrze i para są
kierowane do kondensera, w którym następuje ochłodzenie strumienia i
dochodzi do przesycenia par. Pary te kondensują na cząstkach obecnych w
strumieniu próbki powietrza, w wyniku czego cząstki ulegają powiększeniu do
rozmiarów, któ- re mogą być zliczane przez licznik laserowy.
Pomiar stężenia liczbowego nanocząstek z zasto- sowaniem kondensacyjnego
licznika cząstek odbywa się w czasie rzeczywistym. Urządzenie to występuje
w dwóch wersjach: stacjonarnej i przenośnej. W wer- sji przenośnej licznik
zasilany jest na baterie, dzię- ki czemu jest doskonale dostosowany do
pomiarów w środowisku pracy, co jest niewątpliwą zaletą tego urządzenia.
Innym urządzeniem, dzięki któremu można bezpo- średnio oznaczyć stężenie
liczbowe nanocząstek, jest klasyfikator zróżnicowanej ruchliwości cząstek
DMPS (differential mobility particle sizer) lub skaningowy klasyfikator
cząstek SMPS (scanning mobility particle sizer). Jest to układ składający
się z kondensacyjnego licznika cząstek (CPC) i analizatora ich
zróżnicowanej ruchliwości -- DMA (differential mobility analyzer). Ma on
możliwość detekcji w czasie rzeczywistym stęże- nia liczbowego, a ponadto
selekcjonuje cząstki według rozmiaru, dając obok stężenia również rozkład
wielko- ści cząstek nanoaerozolu.
W układzie tym cząstki aerozolu są obdarzone ła- dunkami, a następnie
frakcjonowane zgodnie z ich ru- chliwością w polu elektrycznym. Strumień
powietrza jest wstępne kondycjonowany, tzn. przechodzi przez np. impaktor,
cyklon, w którym usuwane są cząstecz- ki większe, o rozmiarach
mikrometrowych. Następ- nie próbka trafia do klasyfikatora elektrycznego,
gdzie cząstki zostają obdarzone ładunkami elektrycznymi i zgodnie z ich
ruchliwością elektryczną są rozdziela- ne (klasyfikowane) w analizatorze
DMA. Wielkość ła- dunku zależy od wielkości cząstek, dlatego też jedynie
cząstki o ściśle określonych rozmiarach mogą przejść przez DMA. W dalszej
kolejności próbka powietrza zawierająca już tylko cząsteczki o znanej
wielkości jest kierowana do licznika CPC.
Skaningowy klasyfikator cząstek SMPS daje moż- liwość prowadzenia pomiarów
w czasie rzeczywi- stym i szybkiego uzyskania wyników (cały pomiar trwa 60
sekund). Dodatkowo urządzenie to umożliwia
prowadzenie pomiarów w szerokim zakresie stężeń (1-1×108 cząstek cm-3) i
rozmiarów (0,002-1 ?m) z wysoką rozdzielczością i dokładnością. Wyżej opi-
sany klasyfikator występuje tylko w wersji stacjonar- nej, dlatego nie
znajduje zastosowania w przypadku prowadzenia pomiarów na stanowiskach
pracy i może służyć jedynie do eksperymentalnych badań laborato- ryjnych.
STĘŻENIE MASOWE CZĄSTEK
Oznaczanie stężenia masowego jest obecnie najpow- szechniej wykonywanym
pomiarem emisji pyłów na stanowiskach pracy, jednak stosowana metoda grawi-
metryczna nie jest wystarczająca w odniesieniu do czą- stek ultradrobnych.
Z uwagi na niedoskonałą sprawność filtrowania i znikomą masę nanocząstek
względem ich liczby metoda ta nie może być powszechnie stosowana w
oznaczaniu stopnia ekspozycji na te cząsteczki.
Do pomiaru stężenia masowego cząstek ultra- drobnych może służyć monitor
stężenia aerozolu w powietrzu. Jest to fotometr laserowy, który mierzy w
czasie rzeczywistym stężenie aerozolu, uwzględnia- jąc frakcje o
określonych wymiarach cząsteczek. Za- sada działania tego urządzenia opiera
się na pomiarze tłumienia światła laserowego rozproszonego na cząst- kach
obecnych w badanej próbce powietrza. Strumień powietrza jest zasysany do
aparatu, a następnie prze- chodzi przez komorę pomiarową. Zakres pracy apa-
ratu wynosi 0,001-400 mg/m3 i jest dostosowany do prowadzenia pomiarów w
pomieszczeniach czystych, takich jak biura czy laboratoria, a także takich,
w któ- rych występuje bardzo duże zanieczyszczenie pyłem przemysłowym.
Dostępne są modele stacjonarne i przenośne tego urządzenia.
POLE POWIERZCHNI NANOAEROZOLU
Innym sposobem określenia wielkości narażenia na nanocząstki w powietrzu
atmosferycznym lub środo- wiska pracy jest wyznaczenie pola ich
powierzchni. W przeciwieństwie do masy czy nawet liczby nanoczą- stek ich
powierzchnia jest czynnikiem odgrywającym kluczową rolę w ich toksyczności.
Pole powierzchni jest parametrem wysoce skorelowanym z ekspozycją na
nanoaerozol.
Istnieje kilka technik pomiarowych pozwalających na oszacowanie pola
powierzchni nanoaerozolu. Pierw- szym urządzeniem zaprojektowanym w tym
celu był epiphaniometer. Zasada jego działania wykorzystuje

188 S. Bujak-Pietrek Nr 2
pomiar szybkości przyłączania radioaktywnych jonów do powierzchni
nanocząstek. Próbka powietrza jest przepuszczana przez zamkniętą komorę,
wewnątrz której obecne są krótko żyjące atomy 211Pb, których źródłem jest
227Ac. Atomy 211Pb przyłączają się do czą- steczek aerozolu, które
następnie zbierane są na filtrze i zliczane przez detektor cząstek ?.
Mierzony sygnał jest proporcjonalny do pola powierzchni cząsteczek ae-
rozolu (30). Ze względu na wykorzystanie w tym urzą- dzeniu radioaktywnego
źródła nie znalazło ono jednak powszechnego zastosowania jako narzędzie do
oceny czystości powietrza w miejscu pracy.
Alternatywna metoda wyznaczenia pola po- wierzchni aerozolu oparta jest na
pomiarze rozkładu wielkości jego cząstek. Na tej podstawie szacuje się pole
powierzchni, zakładając odpowiedni kształt i geome- trię cząstek. Rozkład
wielkości można uzyskać dzięki zastosowaniu SMPS.
Aktualnie dostępne są urządzenia umożliwiające pomiar pola powierzchni
cząstek odkładających się w płucach. Służy do tego monitor cząstek aerozoli
o średnicach 10-1000 nm. Monitor nie mierzy cał- kowitej powierzchni
aktywnej cząstek zawieszonych w powietrzu, wskazuje jedynie pole
powierzchni tych frakcji cząstek, które odkładają się w płucach, w rejonie
tchawiczo-oskrzelowym lub docierają do bezrzęskowej części dróg oddechowych
-- pęcherzy- ków płucnych. Aparat oblicza powierzchnię cząstek pyłów,
wyrażając ją w ?m2 na cm3, w zakresie stę- żeń: 1-2500 ?m2/cm3 dla frakcji
tchawiczo-oskrzelo- wej i 1-10 000 ?m2/cm3 dla pęcherzykowej.
Zasada pomiaru opiera się na wyznaczeniu pola powierzchni cząstek uprzednio
obdarzonych ładun- kiem. Próbka aerozolu, pobierana dzięki zintegrowa- nej
pompie, trafia do wnętrza urządzenia przez cyklon z punktem odcięcia 1 ?m
(1000 nm). Cząstki aerozolu przechodzą przez jonizator, gdzie uzyskują
ładunek od dodatnio naładowanych jonów, a następnie przez pułapkę jonową,
która zbiera nadmiar jonów i cząst- ki nieposiadające ładunku
odpowiadającego warun- kom dla badanych frakcji, a tym samym działa jak
selektywny próbnik dla elektrometru. Mierzony przez elektrometr ładunek
jest proporcjonalny do pola po- wierzchni cząstek. Pomiary wykonane
monitorem cząstek wyodrębniające frakcje tchawiczo-oskrzelo- wą i
pęcherzykową korelują z modelami opisującymi przedostawanie się aerozoli do
dróg oddechowych, opisanymi przez Międzynarodową Komisję Ochrony
Radiologicznej (International Commission on Radio- logical Protection)
(31).
PODSUMOWANIE
Technologie dotyczące obiektów o rozmiarach miesz- czących się w zakresie
kilkudziesięciu nanometrów są stosunkowo nowe, jednak w ostatnich czasach
bardzo popularne i rozwijają się z dużą dynamiką. Gwałtowny rozwój
nanotechnologii przyczynia się do wykorzysta- nia jej produktów w coraz
szerszym zakresie, obejmu- jącym niemal wszystkie dziedziny. Wstępne
badania naukowe dostarczyły informacji na temat niektórych niekorzystnych
aspektów oddziaływania nanocząstek na organizmy, a bezpieczeństwo
stosowania nanotech- nologii i jej produktów jest znane w bardzo niewielkim
stopniu. W związku z powyższym problem oceny na- rażenia i określenie
ryzyka zdrowotnego związanego z ekspozycją na nanocząstki zasługuje na
dalsze, szcze- gółowe badania. Powinien być on tematem szeroko zakrojonych
prac z dziedziny higieny pracy, które obej- mują ustalenie metodyki oraz
opracowanie wytycznych obowiązujących przy ocenie narażenia.
PIŚMIENNICTWO
1. Dennekamp M., Howarth S., Dick C.A.J., Cherrie J.W., Donaldson K.,
Seaton A.: Ultrafine particles and nitro- gen oxides generated by gas and
electric cooking. Occup. Environ. Med. 2001;58:511-516
2. Jankowska E., Pośniak M.: Występowanie pyłów w po- wietrzu otaczającym
człowieka. Bezpiecz. Pr. Nauka Prakt. 2006;5:16-19
3. Evans D.E., Heitbrink W.A., Slavin T.J., Peters T.M.: Ul- trafine and
respirable particles in automotive grey iron foundry. Ann. Occup. Hyg.
2008;52:9-21
4. Cheng Y.H., Chao Y.C., Wu C.H., Tsai C.J., Uang S.N., Shih T.S.:
Measurements of ultrafine particle concentra- tions and size distribution
in an iron foundry. J. Hazard. Mater. 2008;158(1):124-130
5. Brouver D.H., Gijsberg J.H.J., Lurvink M.W.M.: Personal exposure to
ultrafine particles in the workplace: explo- ring sampling techniques and
strategies. Ann. Occup. Hyg. 2004;48:439-453
6. Zimmer A.T., Maynard A.D.: Investigation aerosol pro- duced by a
high-speed hand-held grinder using various substrates. Ann. Occup. Hyg.
2002;46:663-672
7. Oberdörster G., Sharp Z., Atudorei V., Elder A., Gelein R., Lunts A. i
wsp.: Extrapulmonary translocation of ultrafine carbon particles following
whole-body inhalation exposu- re of rats. J. Toxicol. Environ. Health
2002;65:1531-1543
8. Gwinn M.R., Vallyathan V.: Nanoparticles: health effects -- pros and
cons. Environ. Health Perspect. 2006;114:1818-1825

Nr 2 Narażenie na nanocząstki w środowisku pracy 189
9. Gilmour S.P., Ziesenis A., Morrison E.R., Vickers M.A., Drost E.M.,
Ford I. i wsp.: Pulmonary and systemic ef- fects of short-term inhalation
to ultrafine carbon black particles. Toxicol. Appl. Pharmacol.
2004;195:35-44
10. Radomski A., Jurasz P., Alonso-Escolano D., Drews M., Morandi M.,
Malinski T. i wsp.: Nanoparticle induced platelet aggregation and vascular
thrombosis. Br. J. Phar- macol. 2005;146:882-893
11. Schulte P.A., Schaubauer-Berigan M.K., Mayweather C., Gareci C.L.
,,Zumwalde R., McKernan J.L.: Issues in de- velopment of epidemiologic
studies of workers expo- sed to engineered nanoparticles. J. Occup.
Environ. Med. 2009;51(3)323-335
12.Hussain S.M., Hess K.L., Gearhart J.M., Geiss K.T., Schlager J.J.: In
vitro toxicity of nanoparticles in BRL3A rat liver cells. Toxicol. In Vitro
2005;19:975-983
13. Warheit D.B., Sayez C.M., Reed C.M., Swain K.A.: He- alth effects
related to nanoparticle exposures: Environ- mental, health and safety
considerations for assessing hazards and risks. Pharmacol. Ther.
2008;120:35-42
14. Shvedova A.A., Kisin E.R., Mercer R., Murray A.R., Johnson V.J.,
Potapovich A.I. i wsp.: Unusual inflamma- tory and fibrogenic pulmonary
responses to single wal- led carbon nanotubes in mice. Am. J. Physiol. Lung
Cell. Mol. Physiol. 2005;289:L698-L708
15. Shvedova A.A., Kisin E.R., Murray A.R., Johnson V.J., Gorelik O.,
Arepalli S.: Inhalation vs. aspiration of sin- glewalled carbon nanotubes
in C57BL/6 mice: inflam- mation, fibrosis, oxidative stress, and
mutagenesis. Am. J. Physiol. Lung Cell. Mol. Physiol. 2008;295: L552-L565
16. Oberdörster G., Sharp Z., Atudorei V., Elder A., Gele- in R., Kreyling
W. i wsp.: Translocation of inhaled ultrafi- ne particles to the brain.
Inhal. Toxicol. 2004;16:437-445
17. Elder A., Gelein R., Silva V., Feikert T., Opanashuk L., Carter J. i
wsp.: Translocation of inhaled ultrafine man- ganese oxide particles to the
central nervous system. Environ. Health Perspect. 2006;114:1172-1178
18. Donaldson K., Stone V., Seaton A., MacNee W.: Am- bient particle
inhalation and the cardiovascular system: potential mechanisms. Environ.
Health Per- spect. 2001;109,Supl. 4:523-527
19. Donaldson K., Stone V.: ,,Currents hypotheses on the me- chanisms of
toxicity of ultrafine particles. Ann. Ist. Su- per. Sanita 2003;39:405-410
20. Park E.J., Choi J., Park Y.K., Park K.: Oxidative stress induced by
cerium oxide nanoparticles in cultured BEAS-2B cells. Toxicology
2008;245:90--100
21. Li N., Xia T., Nel A.E.: The role of oxidative stress in am- bient
particulate matter induced lung diseases and it's
implications in the toxicity of engineered nanoparticles.
Free Radic. Biol. Med. 2008;44:1689-1699
22. Donaldson K.: The toxicity of airborne nanoparticles. W: Mark D.
[red.]. Nanomaterials -- a risk to health at work? First International
Symposium on Occupa- tional Health Implications of Nanoparticles. Report of
presentations at plenary and workshop sessions and summary of conclusions.
12-14 października 2004, Buxton, Wielka Brytania. Health and Safety
Laborato-
ry, Buxton 2004, ss. 30-34
23. Muhlfeld C., Rothen-Rutishauser B., Blank F., Vanhec-
ke D., Ochs M., Gehr P.: Interactions of nanoparticles with pulmonary
structures and cellular responses. Am. J. Phy- siol Lung Cell. Mol.
Physiol. 2008;249:L817-L829
24.Aillon K.L., Xie Y., El-Gendy N., Berkland C.J., For- rest M.L.: Effects
of nanomaterial physicochemi- cal properties on in vivo toxicity. Adv. Drug
Deliv. Rev. 2009;61:457-466
25. Murray A.R., Kisin E., Leonard S.S., Young S.H., Kom- mineni C., Kagan
V.E. i wsp.: Oxidative stress and in- flammatory response in dermal
toxicity of single-walled carbon nanotubes. Toxicology 2009;257:161-171
26. Arora S., Jain J., Rajwade J.M., Paknikar K.M.: Cellular response
induced by silver nanoparticles. In vitro studies. Toxicol. Lett.
2008;179:93-100
27. PN-ISO 4225/AK:1999 Jakość powietrza. Zagadnienia ogólne. Terminologia.
Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa, 1999
28.Driscoll K.E., Carter J.M., Howard B.W., Hassen- bein D.G., Pepelko W.,
Baggs R.B. i wsp.: Pulmonary inflammatory, chemokine, and mutagenic
responses in rats after subchronic inhalation of carbon black. Toxi- col.
Appl. Pharmacol. 1996;136(2):372-380
29. Oberdörster G.: Pulmonary effects of inhaled ul- trafine particles.
Int. Arch. Occup. Environ. He- alth 2001;74(1):1-8
30. Shi J.P., Harrison R.M., Evans D.: Comarison of ambient particle
surface area measurement by epiphaniometer and SMPS/APS. Atmos. Environ.
2001;35:6193-6200
31. International Commission on Radiological Protection: Human Respiratory
Tract Model for Radiological Pro- tection. ICRP Publication 66. Annals of
the ICRP 24 (1-3). Elsevier Science, Oxford 1994
32. Maynard A.D.: Estimating aerosol surface area from number and mass
concentration measurements. Ann. Occup. Hyg 2003;47:123-144
33.Ramachandran G., Paulsen D., Watts W., Kittel- son D.: Mass, surface
area and number metrics in die- sel occupational exposure assessment. J.
Environ. Monit. 2005;7:728-735


> Co zostało odkryte
> w ,,surowicach szczepionkowych" przeciwko Covid :
>
> 1.1 Nanoroutery lub nanoczujniki
>
> 1.2 Anteny nano i nano anteny plazmoniczne
>
> 1.3 Anteny prostownicze Nano
>
> 1.4 Hydrożele dla nanotechnologii
>
> 1.5 Kodeki (koder-dekodery) i bramki logiczne
>
> 1.6 Tlenek grafenu
>
> 1.7 Grafenowe nanoośmiornice lub hydry
>
> 2. Nanokomputery i WBAN (Wireless Body Area Network)
>
> 2.1 Niektóre podstawowe zasady nanoinformatyki i bioinformatyki
>
> 2.2 Bezprzewodowe sieci wewnętrzne (WBAN)
>
> 2.3 Zaopatrzenie w energię sieci WBAN
>
> 2.4 Samoorganizacja kryształów DNA
>
> 3. Wymuszona transhumanizacja populacji poprzez szczepienie złożonych nanomacierzy

>
> 3.1 Prezentacja syntetycznego modelu WBAN z analizy surowic szczepionkowych Covid
>
> 3.2 Komunikacja ze światem zewnętrznym i korzystanie z protokołu OS TOOK
>
> 4. Przejąć kontrolę nad ludzkim mózgiem, ostatnim bastionem bioterrorystów?
>
> 4.1 Czym jest cybernetyka?
>
> 4.2 Wyjaśnienie neuromodulacji i zdalnego sterowania ludzkim mózgiem
>
> Wniosek
> spójność tej dokumentacji potwierdza,
> że przygotowanie szczepionek
> zostało przeprowadzone przed epidemią
> i że epidemia Sars-Cov 2
> nie jest ani naturalna, ani przypadkowa.

Ten wniosek jest oczywisty i słuszny.

--
XL
Polish Lvov forever!