Zarówno chrześcijaństwo, jaki i komunizm są totalitarnymi sposobami
myślenia o świecie. Pragną one kontrolować wszystkie aspekty ludzkiego
życia od narodzin (czy wręcz od poczęcia) po grób. Nie zadawalają się
wymuszeniem posłuszeństwa fizycznego, chcą też panować nad myślami.
Chrześcijańskie grzeszenie myślą to odpowiednik znanej z kart powieści
Orwella myślozbrodni, a wszechmogący, wszechwiedzący i karzący Pan Bóg
to przecież nikt inny jak religijny Wielki Brat. W religii mania
kontrolowania człowieka wydaje się nawet bardziej nasilona.

Ambitny plan zapanowania nad ludzkimi myślami i zachowaniami wymaga
stosowania terroru fizycznego i psychicznego. Zawsze istnieje grupa
ludzi krnąbrnych, niedających się zwieść pustym hasłom i obłudnym
minom. Gdyby nawet ich zabrakło, terror stosowano by prewencyjnie dla
podtrzymania strachu, a tym samym posłuszeństwa. O masowym terrorze
komunistycznym, zwłaszcza w czasach stalinowskich nie ma się co
rozpisywać. Ponura sława Czeki, NKWD czy Urzędu Bezpieczeństwa ma swe
pełne uzasadnienie. Ale i chrześcijaństwo miało swój aparat terroru,
przede wszystkim osławioną Świętą Inkwizycję. Ta instytucja powołana
do ścigania wszelkie przejawów nieprawomyślności wydaje się wręcz
prekursorska wobec policji ideologiczno-politycznych czasów
późniejszych.

Wyjątkowo odrażającą formą terroru było stosowanie tortur. Po ten
barbarzyński środek sięgali tak komuniści, jak i chrześcijanie. Ci
drudzy, swą inwencją i brakiem hamulców, zdobyli prym w tej
dziedzinie. "Nie jest okrucieństwem, co się czyni przed Bogiem z
pobożności serca" -- dowodził św. Hieronim ze Strydonu. Natchniona
pobożnością wymyślność tortur stosowanych przez chrześcijańskich
oprawców zdumiewa do dziś [ 3 ]. Między komunizmem a chrześcijaństwem
istniało też podobieństwo motywów sięgania po tortury. O ile na
przykład naziści stosowali tortury przede wszystkim w celu wydobycia
informacji, to kaci spod sztandarów chrześcijaństwa i komunizmu dążyli
głównie do uzyskania przyznania się oskarżonego do urojonych win. Przy
czym w obu przypadkach wychodzono z założenia, że nie ma ludzi
niewinnych, są tylko źle przesłuchani.

Powszechne zastraszanie byłoby niemożliwe bez masowego szpiegostwa i
donosicielstwa. Nawet najbardziej rozbudowany aparat terroru nie byłby
w stanie skontrolować wszystkich. Można było jednak doprowadzić do
tego, by sąsiad pilnował sąsiada, mąż żonę, dzieci rodziców. W ten
perfidny sposób rozciągano kontrolę na całe społeczeństwo, niszcząc
jednocześnie więzi międzyludzkie i wprowadzając tak charakterystyczną
dla totalitaryzmu atmosferę strachu i paranoi. System donosicielstwa,
z jego sztandarową postacią Pawką Morozowem -- denuncjatorem własnych
rodziców, rozbudowany był nie tylko w stalinowskim Związku Radzieckim.
Znany był on również w chrześcijaństwie, zwłaszcza na terenach
działania inkwizycji czy też w okresach polowań na czarownice. Donos
bardzo często wystarczał, by dla niewinnej osoby rozpoczął się koszmar
inkwizycyjnego śledztwa. Bernardo Gui, XIV-wieczny inkwizytor w swojej
"Księdze inkwizycji" (Practica inquisitionis haeretice pravitatis)
zalecał m.in. by dzieci denuncjowały rodziców i rodzeństwo;
donosicielstwo popierał słynny Młot na czarownice z końca XV w. Groźbą
donosu często też szantażowano i zmuszano ludzi do posłuszeństwa.