Data: 2004-01-30 23:05:20
Temat: Paradoks
Od: zielsko <zielsko_p@_wytnij_to_tlen.pl>
Pokaż wszystkie nagłówki
Do wykopania tego konspektu zainspirował mnie All przypominając pewien
Jerzykowy fragment o idotach.
Będę tu używał słowa "zmiana", jednakże jedt ono nieadekwatne do tego sposobu
myślenia. Tu zmiany nie ma. Terapeuta nie dąży do zmiany, ona się dzieje.
Klient znajduje się w sytuacji w której chce się zmienić nasilając tym
samym objaw, toteż dążenie do zmiany przez terapeutę nie jest adekwatne.
Tutaj zmiana dokonuje się poprzez jej brak. Ale o tym potem.
Najpierw powiedzmy czym ten paradoks jest.
W logice funkcjonują trzy typy paradoksu:
1) antynomia, czyli sprzeczność pomiędzy dwoma stwierdzeniami równoważnymi pod
względem prawdziwości,
2)definicja paradoksalna, wynikająca z niekonsekwencji w
strukturze językowej,
3)paradoks pragmatyczny, który stanowi podstawę terapii paradoksalnej. Paradoks ten
nie daje człowiekowi wyboru.
Jest komunikatem zawierającym nakaz, aby go spełnić należy go nie
spełnić. Paradoks pragmatyczny równoznaczny jest podwójnemu
związaniu. Wyróżniamy terapeutyczne podwójne związanie, które jest
odwrotnością patologicznego p.z.
Patologiczne podwójne związanie powstaje przy spełnieniu określonych
warunków i pewnym czasie trwania sytuacji. Po pierwsze musi istnieć
związek co najmniej pomiędzy dwojgiem osób. Po drugie, funkcjonować
komunikacja dotycząca jakiegoś powtarzającego się tematu. Po trzecie,
musi istnieć pierwotny negatywny nakaz, a kontekst uczenia się opierać
na unikaniu kary. Po czwarte, musi pojawić się nakaz sprzeczny z
poprzednim (często trudny do dostrzeżenia, często przybierający formę
niewerbalną). Związanie to nie pozwala wygrać.
Do porównania:
Nieświadomy idiota zawsze utożsamia wyrażanie NEGATYWNYCH
EMOCJI z atakiem fizycznym na jego fizyczne bezpieczeństwo.
I proszę, wyzwól się od działania emocjonalnego słów "nieświadomy
idiota" które działają dokładnie tak, jak JeT tu napisał. Ale TYLKO
na _nieświadomych idiotów_.
Oraz: Myśl! Myśl samodzielnie! Rozluźnij się! Uśmiechnij się!(raczej
trudno się uśmiechnąć na siłę, nawet gdy 'prosi' o to Staniława
Celińska)
...............................................
Tymczasem terapeutyczne podwójne związanie pozwala klientowi na
przegraną. Pozwala uzyskać kontrolę nad niepożądanym zachowaniem,
sytuacją. Terapeuta daje do zrozumienia klientowi, że wzmocnienie objawu
jest środkiem do jego zmiany. Znosi tym samym podwójne związanie.
Pora odpowiedzieć sobie na pytanie o to jak to działa.
Mówimy o dwóch poziomach na których dokonuje się zmiana:
Zmiana pierwszego stopnia to ilościowa zmiana jednego z elementów w ramach systemu,
mająca charakter
liniowy, Zmiana drugiego stopnia dotyczy całości systemu, jest to zmiana
nagła, nieliniowa. Zmienia funkcjonowanie całego systemu.
Technika paradoksalna to taka, która wywołuje zmianę drugiego stopnia.
Najłatwiej pokazać to na przykładzie dwojga rodziców i dzieciaka.
Tworzą oni system (mniejsza o rolę poszczególnych członków). Mamy o
to sytuację cykliczną rodzice się wadzą. Dzieciak dostaje napadu i coś
niszczy. Sytuacja powtarza się... dziecko uczy się, że sposobem
rozwiązania sytuacji jest jego wybuch. I oto mamy wyłącznik taki
termostacik. Zmiana wyłącznika nic nie da, znowy trafi do systemu.
Zmienić trzeba cały system. No właśnie zmienić? A co jeżeli zmusić
wyłącznik by był ciągle wyłączony, by wybuchał z większą siłą
taka która rozsadzi system?
A co jeżeli ten dzieciak to liczenie do 4 zanim zamknie się drzwi?
Techniki oparte na paradoksie podzielić możemy ze względu na adresata
na:
Idywidualne, skierowane do jednej osoby, które mogą być wykonywane
samodzielnie przez pacjenta lub wymagać zaangażowania innych osób.
Może to być zmuszenie klienta by wykonywał czynności wywołujące u
niego lęk.
Interakcyjne, przepisuje się dwa wzajemnie powiązane paradoksy np.
wzorców zazębiających się zachowań członków systemu.
Systemowe, w tym typie interwencji niezbędne jest zrozumienie systemu
relacji rodzinnych. Dochodzi do rozbicia paradoksu 2, sprowadza cały
system do jednego poziomu, system traktowany jest jako pojedynczy adresat.
Może to być przepisanie określonego zachowania, czy zmiana etykietki
danego zachowania.
Techniki te podzielić można również ze względu na pożądane reakcje
pacjenta na :
-bazujący na akceptacji i podporządkowaniu. Zmian dokonuje się gdy
klient usiłuje wykonać polecenie. Tak jest w przypadku interwencji u
osób z lękami, obsesji, czy innych objawów usilnie zwalczanych przez
pacjenta. Klient uzyskuje kontrolę nad objawem, uświadamia sobie
absurdalność dotychczasowego zachowania, wykonywanie przepisanego objawu
może się też wiązać z nadzwyczajnym wysiłkiem.
-bazujący na sprzeciwie.
Tu terapeuta zakłada, iż klient zbuntuje się przeciw zaleceniu.
Podejmie walkę. Co oczywiście jest po myśli terapeuty, który pomaga w
nie zaistnieniu niepożądanego zachowania. Jednocześnie w przypadku
systemu, jego członkowie zaprzestają walki pomiędzy sobą, a podejmują
ją z terapeutą. Interwencje bazujące na sprzeciwie zorientowane są na
sferą interpersonalną.
Posługuję się tu słowem techniki jednakże do jakich zachowań się
ono odnosi?
1)Przeformułowanie.
2)Zmian etykietki.
3)Paradoksalne recepty i opisy.
4) Powstrzymywanie.
5)Podzielanie stanowiska.
Techniki paradoksalne pożądane są zwłaszcza w sytuacjach, w których objaw
jest wtórnie wzmacniany przez kolejne bezskuteczne próby jego stłumienia
one bowiem powodują wzrost napięcia i nadmierną koncentrację na objawie.
Zalecenie paradoksalne obniża napięcie związane z przymusem toczenia
z objawem nieustannej walki. Pozytywny rezultat następuje niezależnie
od tego czy pacjent wykona zalecenie czy też nie.
Nie wykona oznacza to, że jest w stanie zredukować objaw,
wykona to i tak zyskuje kontrolę nad jego występowaniem.
Używałem tu słowa "zmiana", jednakże jedt ono nieadekwatne do tego sposobu
myślenia. Tu zmiany nie ma. Terapeuta nie dąży do zmiany, ona się dzieje.
Klient znajduje się w sytuacji w której chce się zmienić nasilając tym
samym objaw, toteż dążenie do zmiany przez terapeutę nie jest adekwatne.
Tutaj zmiana dokonuje się poprzez jej brak.
Tak wiem długie i troszkę bez składu, ale to część konspektu :)
Mogę go "poopowiadać".
--
Paweł Zioło http://fotozielsko.prv.pl
GnuPGP:09504E96 ICQ:236822802
nobody's perfect except the captain[p.r.z.]
|