Hejka. Szanowni grupowicze!
Rośliny rosnące w warunkach naturalnych są ciągle narażone na działanie
różnego typu stresów, zarówno spowodowanych czynnikami abiotycznymi: stres
oksydacyjny, wodny, termiczny, radiacyjny, solny.... których nie będę
omawiał ze względu na niewystarczającą wiedzę z zakresu funkcjonowania
komórki roślinnej i biochemii (zainteresowanych odsyłam do "Fizjologii
roślin" pod redakcją J. Kopcewicza i St. Lewaka, PWN W-wa 2002), jak i
biotycznymi.
Odporność roślin na szkodniki.
Stwierdzono, że istnieją cztery zasadnicze mechanizmy odpornościowe:
- Brak akceptacji (przy składaniu jaj, żerowaniu, ukrywaniu się) - Wybór
rośliny żywicielskiej, np. przez owady następuje w wyniku "prób i błędów"
lub też w wyniku przyciągającego działania pokarmu poprzez bodźce wzrokowe
(barwa i intensywność odbitego światła), dotykowe (omszenie, kolce) i
chemiczne (zapachowe i smakowe). Nieobecność tych bodźców lub obecność
bodźców odpychających (repelentów) decyduje o typie odporności, której
przyczyną jest brak akceptacji);
- Antybioza (szkodliwe działanie pokarmu roślinnego) - O antybiotycznych
właściwościach roślin mogą stanowić zarówno cechy związane ze specyficzną
budową tkanek i organów roślinnych, jak i charakterystyczny skład chemiczny
rośliny (brak koniecznych składników odżywczych, specyficzna przestrzenna
budowa cząsteczek, np. skrobi lub roślinne składniki toksyczne
(allelozwiązki) takie jak: alkaloidy, glikozydy, steroidy, saponiny,
garbniki, fenole i inne fitoaleksyny. Synteza allelozwiązków w roślinie może
być indukowana pod wpływem żerowania roślinożercy a sygnały o porażeniu mogą
być wysyłane na dużą odległość i powodować zmianę metabolizmu roślin
sąsiednich ) ;
- Tolerancja (zdolność regeneracji uszkodzeń) - polega na zdolności do
kontynuowania wzrostu i likwidacji uszkodzeń pomimo opanowania przez taką
samą populację szkodnika, która silnie uszkadza rośliny wrażliwe;
- Nadwrażliwość (zamieranie zaatakowanych tkanek) - fitofag ginie z powodu
braku pożywienia.
Koniec części pierwszej.
Literatura: Z.T. Dąbrowski "Podstawy odporności roślin na szkodniki" PWRiL
W-Wa 1976,
Jan Boczek "Niechemiczne metody zwalczania szkodników roślin" Wyd. SGGW W-wa
1992