Ciekawostki:

http://www.zb.eco.pl/bzb/34/rozdz4.htm#114o

GENETYCZNIE ZMUTOWANE ORGANIZMY,
CZYLI NIEBIESKIE POMIDORY
Wiele obaw i zainteresowań budzą ostatnio dwa zagadnienia: genetyczne
mutacje (szczególnie żywności) i klonowanie.

Genetyczne mutacje żywności wywołują szereg protestów organizacji
ekologicznych, które przestrzegają przed zakłóceniem równowagi
biologicznej. Greenpeace uznała walkę z genetycznie zmodyfikowanymi
organizmami za jeden ze swych głównych celów, np. jesienią 1996 r.
angielscy ekolodzy przeszkodzili w rozładowaniu statku z Nowego Orleanu,
który przywiózł do Europy zmodyfikowaną kukurydzę, zablokowali w Antwerpii
polski statek wiozący genetycznie zmutowaną soję, w październiku tegoż
roku aktywiści Greenpeace zamalowali na jaskraworóżowo plantację
zmodyfikowanej soi w stanie Iowa w USA, która jest odporna na bardzo duże
ilości środka chwastobójczego, produkowanego przez tą samą firmę, która
zajmuje się uprawą.

Organizacje konsumenckie w Europie Zachodniej i USA ogłosiły bojkot
żywności zmutowanej. Nie tylko organizacje, także władze niektórych państw
stawiają opór przed zmutowaną żywnością np. władze Luksemburga zamknęły
granice przed transgeniczną kukurydzą. Także polscy ekolodzy nie pozostają
obojętni na zmodyfikowaną żywność. Federacja Zielonych-Kraków wspólnie z
Greenpeace International w raporcie "Bawiąc się w Pana Boga" ostrzega
przed transgeniczną żywnością.

Najwięcej zmodyfikowanej żywności produkuje się w USA - uprawia się
genetycznie zmodyfikowane: soję, kukurydzę, bawełnę, pomidory, rzepak,
winogrona, ziemniaki. Europa jest bardziej sceptyczna i głośniej wyraża
swe obawy. Niektórzy uważają, że to nie autentyczny niepokój o skutki
wprowadzanych GMO do środowiska lecz najzwyklejsza wojna handlowa USA
(wielki producent transgenicznej żywności) kontra Europa. "W laboratoriach
trwają nadal badania m.in. nad łososiem, pstrągiem i ryżem z wszczepionym
genem człowieka, ziemniakami z genem kurczaka, tytoniem z genem myszy oraz
pomidorami z genami bakterii i wirusów".

Uczeni także podzielili się na zwolenników i przeciwników. Ci pierwsi,
zachłyśnięci postępem, nie widzą żadnych zagrożeń, ci drudzy, przeciwnie,
przestrzegają, że 10 lat badań to za mało, by stwierdzić, że zagrożeń nie
ma. Zwracają uwagę, że GMO, dzięki swej sile wynikającej z nienaturalnej
kombinacji genów, mogą wypierać naturalne gatunki roślin i zwierząt.
Wielką niewiadomą jest też krzyżowanie się nowych roślin z pokrewnymi
gatunkami - może dochodzić do uodparniania się chwastów na działanie
środków chemicznych, może dojść do rozwijania się nowych chorób roślin,
łatwo zmieniających się w epidemie. Rośliny transgeniczne mogą szkodzić
także faunie. Pyłek genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy może doprowadzić
do wyginięcia motyli zwanych monarchą z gatunku Daunus plexippus. Nie
wiadomo też, jaki wpływ GMO wywrą na człowieka - już dziś mówi się o
niebezpieczeństwie wzrostu alergii oraz prawdopodobieństwie uodparniania
się na antybiotyki.

"Czy mamy więc prawo, bez dostatecznych dowodów bezpieczeństwa narażać
obecne i przyszłe pokolenia na nieprzewidywalne skutki związane z
uwolnieniem GMO do środowiska?"

W ankiecie przeprowadzonej w 1998 r. Polacy okazali się być zapatrzeni w
Amerykanów, inaczej niż większość Europejczyków, poparli w 57% produkcję i
handel żywnością transgeniczną w Polsce.

W 1997 r. uczestnicy corocznego zjazdu organizacji ekologicznych w
Kolumnie k/Sieradza skierowali do Rady Ministrów petycję, w której
zażądali m.in. wprowadzenia całkowitego moratorium na wszelkie formy
uwolnień genetycznie zmutowanych organizmów do środowiska.

Wychodząc naprzeciw tym społecznym niepokojom ustawodawca polski
nowelizując ustawę o ochronie i kształtowaniu środowiska wprowadził
artykuł dotyczący modyfikacji genetycznych.

"Zamierzone uwolnienie genetycznie zmodyfikowanych organizmów do
środowiska w celach eksperymentalnych lub wprowadzenie do obrotu produktu
zawierającego organizmy genetycznie zmodyfikowane lub składające się z
takich organizmów albo ich części wymaga zezwolenia Min. OŚZNiL." (art.
37a ust. 1)

Kolejny ustęp art. 37a zawiera definicję organizmu genetycznie
zmodyfikowanego. Ustawodawca wprowadził także obowiązek dołączenia do
wniosku o zezwolenie na uwolnienia GMO lub wprowadzenie do obrotu produktu
zawierającego GMO oceny zagrożenia dla środowiska i zdrowia ludzi. Ponadto
zobowiązał do odpowiedniego oznakowania i opakowania takich produktów.
Nowelizacja zaczęła obowiązywać od 1.1.99. Do tego czasu Min. OŚZNiL miał
wydać rozporządzenie pozwalające wykonać zapisy ustawowe. Do sierpnia 1999
r. rozporządzenia nie zostały wydane, co spowodowało, że regulacja
ustawowa jest martwa. Z punktu widzenia konsumentów szczególnie ważne jest
oznakowanie produktów zawierających GMO. Pozwoli to rozróżnić konsumentom
żywność zmodyfikowaną od zwykłej. Należy postulować upowszechnienie
oznakowań takiej żywności, by każdy mógł dokonać świadomego wyboru.

pozdr. Jerzy