"(...)Kelly i wsp. [37] podjęli się opracowania meta analizy wyników prac
oceniających wpływ pełnoziarnistych przetworów zbożowych na wskaźniki
przemiany lipidowej we krwi. Okazało się, że 8 z 10 wybranych
reprezentatywnych badań dotyczyło przetworów z owsa. Autorzy wskazali, że
włączenie do diety przetworów owsianych powodowało średnio o 7,3 mg/dl
większe zmniejszenie stężenie cholesterolu całkowitego i o 6,9 mg/dl
stężenia cholesterolu LDL we krwi niż odpowiednie diety kontrolne,
ubogie w pełnoziarniste produkty zbożowe.
W roku 2003 FDA określiła dodatkowo, że oświadczenia zdrowotne
dotyczące wpływu rozpuszczalnych w wodzie składników błonnika pokarmowego
na występowanie niedokrwiennej choroby serca można umieszczać na produktach
zawierających przynajmniej 0,75 g rozpuszczalnego w wodzie błonnika
pokarmowego w jednej standardowej porcji produktu, w tym na
produktach zawierających otręby owsiane i/lub płatki owsiane, i/lub
pełnoziarnistą mąkę owsianą, i/lub pełne ziarno jęczmienia lub
pełnoziarnistą mąkę z jęczmienia [64]. Równocześnie warto zaznaczyć, że w 1
porcji przetworów owsianych znajduje się 1,5 - 2,0 g
rozpuszczalnego w wodzie błonnika pokarmowego. Zmodyfikowano także treść
oświadczenia, które obecnie brzmi: ,,Rozpuszczalne składniki błonnika
pokarmowego z produktów takich, jak np. pełnoziarniste przetwory owsiane,
jako część diety ubogiej w nasycone kwasy tłuszczowe i chole-
sterol mogą zmniejszać ryzyko chorób serca". Oświadczenie to musi też
zawierać informację o zawartości rozpuszczalnych w wodzie składników
błonnika pokarmowego w jednej porcji produktu i o jego ilości, która
spożyta dziennie zapewni uzyskanie korzystnego efektu prozdrowotnego [64].

Korzystny wpływ produktów owsianych nie ogranicza się tylko do działania
hipocholesterolemicznego. Włączenie do diety otyłych mężczyzn
przetworów owsianych, dostarczających 5,5 g ?-glukanów dziennie
spowodowało również zmniejszenie stężenia we krwi aterogennych małych,
gęstych lipoprotein LDL (średnio o 17 %),
w porównaniu z dietą zawierającej przetwory z pszenicy, która powodowała
zwiększenie ich stężenia (średnio o 60 %) [15]. Równocześnie wpływ
włączenia do diety przetworów owsianych jest niezależny od pozostałych jej
modyfikacji. U osób z hipercholesterolemią, stosujących dietę
niskoenergetyczną wzbogaconą w 35 - 50 g otrąb
owsianych dziennie, zaobserwowano istotnie większe zmiany stężenia
cholesterolu całkowitego i cholesterolu LDL we krwi niż u osób stosujących
jedynie standardowe zalecenia dietoterapii otyłości [6].

Na obecnej liście oświadczeń zdrowotnych EFSA, dotyczących wpływu składni-
ków żywności na funkcje organizmu, umieszczono oświadczenia dotyczące m.in.
owsa oraz ?-glukanów z owsa i ich wpływu na stężenie cholesterolu we krwi
(ID 754, 801, 1465, 2934), a Zespół ds. Produktów Dietetycznych, Żywienia i
Alergii (NDA) uznał, że słusznym jest zamieszczanie oświadczenia, że:
,,Regularne spożycie ?-glukanów przyczynia się do utrzymania prawidłowego
stężenia cholesterolu we krwi" [59].
Wg US FDA do grupy produktów, na których umieszczać można oświadczenie
zdrowotne, zaliczono również te zawierające preparat węglowodanowy Oatrim,
powstały z mąki lub otrąb owsianych, w wyniku enzymatycznej hydrolizy
skrobi [13]. Oatrim jest bogaty w rozpuszczalne w wodzie składniki błonnika
owsianego (zawiera zwykle od 5 do 10 % ?-glukanów) i stanowi
niskokaloryczny (1 kcal/g) substytut tłuszczu wykorzystywany w produkcji
lodów, mrożonych deserów, wyrobów piekarniczych i ciastkar-
skich, serów, odtłuszczonego mleka, koktajli, czekolady, napojów typu
instant, sosów, majonezu, masła i margaryny o zredukowanej zawartości
tłuszczu, masła orzechowego, zup, przetworów mięsnych, nadając tym
produktom sprężystą, elastyczną teksturę
i kremową, wilgotną konsystencję. Powstały po połączeniu Oatrim z wodą żel
zachowuje stałą konsystencję w temperaturze pokojowej i temperaturze ciała,
a w wyższej temperaturze, stosowanej w czasie obróbki termicznej
żywności, ma postać płynną.
Dodatek Oatrim do odtłuszczonego mleka nadaje odczucie mleka zawierającego
2 % tłuszczu [34]. Wśród preparatów owsianych bogatych w ?-glukany
(od 5 do 50 %) można wymienić również hydrokoloidowe ekstrakty,
takie jak: Nutrim, czy C-Trim, mogące stanowić dodatek funkcjonalny
i/lub być substytutem tłuszczu [68]. Preparaty bogate w owsiane ?-glukany,
takie jak Oatrim czy Nutrim, podobnie jak inne przetwory owsiane, wykazują
działanie hipocholesterolemiczne [12, 54].
?-glukany owsa mają dużą zdolność wiązania wody i tworzenia roztworów wod-
nych o zwiększonej lepkości. Hipocholesterolemiczne działanie ?-glukanów
zależy od ich rozpuszczalności w wodzie. ?-glukany o większym
stopniu rozpuszczalności zwiększając lepkość treści pokarmowej wpływają na
tworzenie się micelli, ich strukturę i skład, w przewodzie pokarmowym. W
następstwie tego zmniejsza się wchłanianie tłuszczu i cholesterolu, jak
również wchłanianie zwrotne kwasów żółciowych, powodując zwiększenie ich
wydalania z kałem [2]. Naturalne otręby owsiane zmniejszają
wchłanianie cholesterolu o 19 % i zwiększają wydalanie kwasów żółciowych i
cholesterolu o 40 %, zwiększając jednocześnie syntezę kwasów żółciowych o
57 % w porównaniu z otrębami poddanymi hydrolizie, o mniejszej zawartości
?-glukanów (4,5 g 14 Ewa Lange
vs. 11,6 g ?-glukanów) [19].
Zmniejszone wchłanianie tłuszczu i cholesterolu oraz
zmniejszenie reabsorpcji kwasów żółciowych, spowodowane zwiększonym
spożyciem rozpuszczalnych w wodzie składników błonnika pokarmowego,
zaburza konwersję pierwotnych do wtórnych kwasów żółciowych, powodując w
konsekwencji, że cholesterol syntetyzowany w wątrobie kierowany jest
głównie do produkcji kwasów żółciowych, zmniejszając jego dostępność do
syntezy lipoprotein i stężenie we krwi [1, 18].
Otręby owsiane nasilają też wzrost bifidobacterii (Lactobacillus rhamnous
GG, Lactooccus lactis) oraz produkcję w jelicie grubym kwasu octowego i
propionowego, które hamować mogą działanie reduktazy
hydroksyl-metylo-glutaryco-CoA (HMG CoA), kontrolującej endogenną
syntezę cholesterolu [44. 52]. Zaobserwowano również, że
u osób, które włączyły do swojej codziennej diety przetwory owsiane
zmniejszało się także stężenie apolipoproteiny B, co może wskazywać na
zwiększone zapotrzebowanie
na cholesterol w wątrobie w związku z nasiloną syntezą kwasów żółciowych,
jak również zwiększenie liczby receptorów dla lipoprotein LDL i w
konsekwencji większe ich wychwytywanie z krążenia [6]. Równocześnie
potencjalny korzystny wpływ przetworów owsianych, bogatych w rozpuszczalne
w wodzie składniki błonnika pokarmowego, na stężenie cholesterolu HDL we
krwi może być związany również ze zwiększeniem aktywności białka
transportującego estry cholesterolu (CETP - cholesterol ester
transport protein) [67].
Do hipocholesterolemicznego działania przetworów owsianych przyczyniać
się mogą także zawarte w nich fitosterole oraz tokotrienole. Fitosterole
ograniczają wchłanianie cholesterolu i zwiększają jego wydalanie do światła
jelita. We frakcji niezmydlającej się oleju owsianego występują
fitosterole (350 - 500 ?g/s.m.), głównie ?-sitosterol (62 % steroli),
?5-awenasterol (21 % steroli) oraz kampesterol i stigmaste-
rol [9]. Tokotrienole, szczególnie ?- i ?-tokotrienol, występujące w dużych
ilościach w otrębach i zarodku są inhibitorami reduktazy
hydroksymetyloglutarylo CpA i mogą zmniejszać syntezę cholesterolu w
wątrobie.
Przetwory owsiane bogate są także w nienasycone kwasy tłuszczowe,
których hipocholesterolemiczne właściwości znane
są od wielu lat [38].

Wpływ przetworów owsianych na gospodarkę węglowodanową

Włączenie przetworów owsianych do diety wpływa nie tylko na metabolizm
lipidów, ale i na metabolizm węglowodanów w organizmie poprzez opóźnienie
opróżniania żołądka oraz utrudnienie trawienia i absorpcji w jelicie
cienkim, sprzyja poprawie kontroli glikemii u osób z zaburzeniami
tolerancji glukozy i cukrzycą typu 2 [41].
Mniejszej i wolniej narastającej glikemii po posiłku zawierającym owies
towarzyszy zmniejszone wydzielanie insuliny, dlatego posiłek
zawierający produkty owsiane wpływać może również na zmniejszenie
odpowiedzi glikemicznej po następnym posiłku [49]. Beta-glukany owsiane,
o znacznym stopniu rozpuszczalności w wodzie, w istotny sposób
zmniejszały zarówno glikemię, jak i insulinemię w odróżnieniu od tej
samej ilości (5 g lub 10 g/d) ?-glukanów jęczmiennych, o mniejszej
zawartości składników rozpuszczalnych w wodzie [7].



(...)Produkty owsiane, szczególnie tradycyjne płatki owsiane, otręby
owsiane i mąka owsiana mają relatywnie mniejszy indeks glikemiczny
niż odpowiednie produkty pszenne, jęczmienne czy kukurydziane (tab. 2).
Jenkins i wsp. [35] zaobserwowali, że zmniejszenie glikemii po spożyciu
produktów owsianych zależy od udziału w nich ?-glukanów. Każdy 1 g
?-glukanów owsianych w posiłku zmniejsza indeks glikemiczny średnio o 1 %.
Również dodatek do posiłku przetworów owsianych, takich jak mąka, czy
płatki w istotny sposób zmniejszał glikemię u osób otyłych i/lub
u osób z cukrzycą typu 2 [5, 61]
Granfeldt i wsp. [27] zaobserwowali natomiast, że dodatek ?-glukanów
owsianych do posiłku (chleb biały, jogurt) wpływa istotnie na
glikemię wtedy, gdy wynosi min. 4 g. Na glikemię po spożyciu produktów
owsianych wpływa także stopień ich przetworzenia. ,,Grubsze" płatki owsiane
(1,0 mm), bez względu na rodzaj wstępnych zabiegów technologicznych,
powodowały mniejszą odpowiedź glikemiczną i insulinową, jak również
istotnie mniejszy indeks glikemiczny i insulinowy
niż ,,cieńsze" płatki owsiane (0,5 mm) (GI - 51-57 vs. 66 - 88 %; Indeks
insulinowy -
58-77 vs. 84 - 102) [26]. (...)"




I to nie wszystko!
Reszta tu (uwaga - plik .pdf):
http://tiny.pl/q8l8f


--
XL "Nie należy mylić prawdy z opinią większości." Jean Cocteau