Jakis czas po wprowadzeniu stanu wojennego, ogladalem w rezimowej telewizji
reportaz, ktorego autor staral sie udowodnic, ze polski zwyczaj wigilijny,
nakazujacy pozostawic wolne miejsce dla poszukujacego schronienia, jest
jedynie
pustym gestem. Nie uwierzylem. To znaczy, wiedzialem, ze zawsze znajdzie sie
ktos, kto odmowi ale nie moglem uwierzyc. Bylem bowiem swiadkiem zdarzenia,
ktore nie pozwalalo mi watpic w to, ze zwyczaj ten, jesli zajdzie potrzeba,
znajdzie swoje pokrycie w czynie. Pewnie najstarsi z nas, znaja ciekawsze i
bardziej wymowne historie zwiazane z Wigilia ale mimo to, pozwole przytoczyc
swoja.
Wigilia roku 1981 zapowiadala sie smutno. Nie bylo wlasciwie niczego.
Wszystko organizowalo sie, zalatwialo, kombinowalo. Brakowalo tego
goraczkowego
oczekiwania na prezenty pod choinka - czegoz bowiem czlowiek mogl sie
spodziewac. Rodzice zajeci byli staniem za wszystkim, nawet za chlebem.
Wieczorem, kiedy dopiekal sie juz karp a w calym domu pachnialo cudownie
zapiekana ryba z grzybami i cebula, barszczem, sosem chrzanowym do ryb w
galarecie, ciastami i kompotem z suszonych owocow, czekalismy wlasciwie na
przyzwolenie Dziadka Frania. Dziadek jednak, jakos dlugo nie wychodzil na
dwor.
A przeciez musial jeszcze wyjsc do zwierzat i polamac sie z nimi oplatkiem,
poklepac konia Kube po karku, poglaskac krowe Maline i nakarmic psa Puszka.
Nagle uslyszelismy szczekanie psa a chwile potem ktos zastukal do drzwi. W
waskim okienku widac bylo ciemna sylwetke. Kto to mogl byc? Nikogo nie
zapraszalismy, nikt sie nie zapowiadal. Kim mogla byc ta samotna postac?
Tatus,
siedzacy w przedpokoju, zgasil papieros, wstal i wolno zaczal zblizac sie w
kierunku otwartych drzwi korytarza. Tuz przed progiem, obrocil sie w moja
strone
i powiedzial: "Kimkolwiek jest ten czlowiek, z pewnoscia to zaden z naszych
sasiadow, ktoremu zabraklo soli. Przynies, synu, od dziadkow jeszcze jedno
krzeslo". Po czym zwrocil sie do siostry: A ty, dziecko, jeszcze jedno
nakrycie". Lecz ani ja, ani moja siostra nie ruszylismy sie z miejsca. Byla
juz
w pol do siodmej a nie pamietalismy, zeby w Wigilie, ktos po zmierzchu
wychodzil
do obcych. Stan wojenny, snieg i mroz za oknem. Kto w taki dzien puka do
obcych
drzwi? Cala rodzina zebrana w przedpokoju oczekiwala z niecierpliwoscia.
Dziadek
zdazyl szeptem poinformowac, ze na ulicy nie widac samochodu. Po chwili
przezylem rozczarowanie: za oknem stala babcia Ch...cka, wdowa, samotnie
mieszkajaca na poczatku wsi. Co roku przyjezdzala po nia rodzina i zabierala
do
siebie na Swieta, ale w tym roku choc mieszkali niedaleko, jednak w innym
wojewodztwie, no i zakaz poruszania sie po 22:00 i tylko jeden telefon we
wsi,
nie wiadomo, czy dziala i czy wolno w ogole telefonowac? Siedziala bidula
sama, w koncu nie mogac sie doczekac, bo zwykle przyjezdzali po poludniu,
wziela
przygotowana kutie i wybrala sie do nas.
Spodziewalem sie naszego sasiada-solidarnosciowca lub ktoregos z kumpli
Tatusia. Marzylem, ze uciekli z internowania a my udzielimy im schronienia.
A tu
sasiadka przeszla dwiescie metrow i zaraz zamieszanie z dodatkowym krzeslem
i
nakryciem. Ale kiedy na pytanie babci Ch...ckiej, czy przyjmiemy ja pod nasz
dach, odpowiedzielismy potwierdzajaco a ta rozplakala sie, zrozumialem, ze
zwyczaj pozostawiania wolnego miejsca przy stole i nakrycia dla kazdego, kto
zapuka w nasze drzwi, nie jest pustym gestem. To wydarzenie wrocilo mi,
wowczas
buntowniczemu nastolatkowi, wiare w tradycje i sile, jaka ona daje w
ciezkich
chwilach. Zastanawiam sie czasem, czy i ja bede w stanie postapic podobnie,
jak
moj Tatus? Czy bede w stanie ugoscic pukajacego do mych drzwi, kimkolwiek by
on
byl?

Zdrowych i wesolych Swiat Bozego Narodzenia!

Irek Zablocki